راحله کاردوانی - دانشگاه تربیت مدرس
علی اکبر تاج مزینانی - دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه علامه طباطبایی
عزت السادات میرخانی - دانشگاه تربیت مدرس
سیدمهدی سجادی - دانشگاه تربیت مدرس

حوزه «مادری/ اشتغال» به همزمانی نقش­های مادری و شغلی برای زنان اشاره دارد که از جهات مختلفی قابل تامل و نیازمند تدبیر و مدیریت است. تدابیر حاکمیت در راستای تسهیل این امر، تحت مقوله «سیاست اجتماعی» که از ابزار مدیریت مخاطرات اجتماعی و پاسخ به نیازهای گروه­های خاص می­باشد قابل تحقق است. این پژوهش با هدف فهم تحولات و الگوهای حاکم بر سیاست­های اجتماعی در حوزه «مادری/ اشتغال»، با استفاده از روش تحلیل محتوای کیفی انجام شده است. مهمترین نتایج این پژوهش عبارت است از:۱- سیاست­گذاری ایران در چهار دهه اخیر به دلیل تغییر تسهیلات ارائه شده بر اساس تعداد فرزندان، از مهمترین ابزارهای تنظیم جمعیت به شمار رفته است. ۲- سیاست­گذاری در این حوزه، تاخیری و پسینی بوده است. ۳- در سیاست­های تسهیلی ایران خدماتی در راستای حمایت از شیردهی طبیعی مادران شاغل اختصاص داده شده است. اما افزایش گرایش به مصرف شیرخشک و ارتباط آن با سیاست­گذاری تسهیل مادری، می­تواند نشان­دهنده عدم اجرای مطلوب سیاست­های مربوطه باشد. ۴- برخی از تحولات نوشتاری خدمت پاره­وقت، از کفایت آن کاسته است. ۵- الگوهای سیاست­گذاری ایران در شاخص­های «جمعیت» و «مراقبت»، چندوجهی، عمدتا مستقیم و به سمت ترویج و تحکیم الگوی «مرد نان­آور/ زن مراقب» بوده است.

مادری, اشتغال, سیاست اجتماعی, تحولات سیاستی, الگوهای سیاستی ایران