مهران لشنی زند - استادیار، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی لرستان
رضا سیاه منصور - مربی، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی لرستان
سعید تقوی گودرزی - مربی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد خرم آباد
فرج اله ذوالفقاری - کارشناس ارشد، اداره کل محیط زیست خرم آباد

گرمایش جهانی معلول تصاعد گازهای گلخانه ای نظیر گازکربنیک، متان، نیترواکسید و غیره به جو در اثر فعالیت های کشاورزی و صنعتی می باشد. این پژوهش با هدف ارزیابی اثر بخشی عملیات بیومکانیکی آبخیزداری به منظور اصلاح تغییرات اقلیمی در دو سایت پخش سیلاب رومشکان و آبخوان داری کوهدشت انجام شد. بدین منظور چهار گونه درختی اکالیپتوس­، سرو­­­، بادام و انجیر در سایت پخش سیلاب رومشکان و پنج گونه درختی پسته، انار، انجیر، سرو و بادام در سایت آبخوان داری کوهدشت که همراه با عملیات مکانیکی و در مجاورت سازه های مکانیکی همگی در سال ۱۳۷۵ کاشته شده اند، انتخاب شد. سپس با قطع کامل این گونه ها از اندام مختلف هر گونه درختی ۱۰ نمونه با دو تکرار تهیه و با انجام مراحل مختلف آزمایشگاهی میزان کربن ترسیب شده در اندام مختلف هر گونه درختی تعیین شد. با توجه به نتایج آزمایشات و تحلیل اطلاعات به دست آمده از سایت های مورد مطالعه، مشخص شد در مکان هایی که پروژه های پخش سیلاب در آن ها صورت پذیرفته و گونه اکالیپتوس کشت شده است، شرایط ترسیب کربن نسبت به سایر گونه های کشت شده در پخش سیلاب و آبخوان مطلوب تر بوده و میزان آن به طور میانگین ۱۶۷.۹ تن در هکتار می باشد. نتایج این پژوهش نشان داد که در گونه های اکالیپتوس و سرو کاشته شده در پخش سیلاب رومشکان و نیز انجیر و سرو کاشته شده در آبخوان کوهدشت شاخه بیشترین میزان ترسیب کربن را به خود اختصاص داده است. در گونه بادام، پسته و انار کاشته شده در آبخوان کوهدشت ریشه بیشترین مقدار ترسیب کربن را دارا بوده، در انجیر کاشته شده در پخش سیلاب رومشکان تنه و در بادام کاشته شده در آبخوان کوهدشت ریشه و شاخه به طور مشترک بیشترین مقدار ترسیب کربن را به خود اختصاص داده اند. همچنین، بررسی ها نشان می دهد که برگ تمامی گونه های مورد مطالعه کمترین نقش را در ترسیب کربن داشته اند.

اکالیپتوس, تغییر اقلیم, سازه های مکانیکی, سرو, گرمایش جهانی