امکان سنجی تشخیص انواع فرسایش خاک از طریق اعمال فیلترهای تصویری روی تصاویر سنجنده های ETM+ و ASTER

امروزه به­کارگیری سنجش از دور در پروژه­های حفاظت و فرسایش خاک مرسوم شده است که در بیشتر آن­ها از عکس­های هوایی استفاده می­شود که با وجود مزایای فراوان، دارای محدودیت­هایی هستند. در این پژوهش جایگزینی داده­های ماهواره­ای با قدرت تفکیک متوسط به جای عکس­های هوایی، با تاکید بر قابلیت پردازش تصاویر ماهواره­ای و استفاده از فیلترهای تصویری، با هدف تشخیص اشکال فرسایش خاک مورد بررسی و ارزیابی قرار گرفته است. پس از انجام فعالیت های ستادی و بررسی تصحیح های اتمسفری و هندسی و انجام پیش پردازش­ها و پردازش­های اولیه روی تصاویر ASTER و ETM+، در نهایت تصویر پردازش شده­ای از منطقه و دارای بیشینه قابلیت تفسیر بصری عوارض مرتبط با موضوع فرسایش تهیه شد. به منظور بررسی کارآیی فیلترها در بارزسازی و تشخیص انواع فرسایش خاک، دو دسته مهم فیلترهای پایین گذر و بالاگذر از جمله فیلترهای میانه، میانگین، High Pass، Gaussian، Laplacian، Sobel و فیلترهای خطی، روی تصاویر ASTER و ETM+ قسمتی از حوضه دستکن اصفهان مورد استفاده قرار گرفت. با توجه به نتایج به دست آمده، استفاده از فیلترهای پایین گذر به علت کاهش وضوح تصویر در بررسی فرسایش خاک توصیه نمی شود. فیلترهای بالاگذر تا حدی می­توانند لبه­های موجود در تصویر را بارز ساخته و به تفسیر بصری (مخصوصا در حالت ترکیب با تصویر اصلی) کمک نمایند. به دلیل وجود مشکلات ناشی از کاربرد فیلترها در تفکیک واحدهای فرسایشی خاک، استفاده از فیلتر تنها به صورت ترکیب با تصویر و به­عنوان کمک برای تفسیر بصری توصیه می­شود. با توجه به ابعاد عارضه­های فرسایش خاک (شیاری و آبکندی) و در مقایسه با قدرت تفکیک مکانی سنجنده های مورد استفاده در این پژوهش، عوارض مورد نظر به وضوح و تمایز در تصویر ظاهر نشده و اعمال فیلترهای مختلف تصویری به منظور کشف و استخراج خودکار این عوارض کارا نیست. قدرت تفکیک تصاویر ASTER و ETM+ برای تهیه نقشه فرسایش به روش خودکار پاسخگو نبوده و باید به دنبال راه حل­های نیمه خودکار و تفسیر بصری بود. همچنین، به علت تشابه طیفی و هندسی بین این دو تصویر، تفاوت عمده ای در نتایج به دست آمده مشاهده نمی­شود. بنابراین توصیه می شود به­جای تولید نقشه انواع فرسایش خاک یک منطقه، نقشه احتمال حساسیت به فرسایش یا نقشه خطر فرسایش تولید شود.

کلیدواژه ها:

اشکال فرسایش ، سنجش از دور ، پردازش تصاویر ماهواره ای ، عکس هوایی ، منطقه دستکن