جلال یاراحمدی - کارشناس ارشد، پردیس ابوریحان، دانشگاه تهران
علی رحیمی خوب - دانشیار، پردیس ابوریحان، دانشگاه تهران

تبخیر و تعرق یکی از مهمترین پارامترهایی است که دانستن آن برای برآورد آب مصرفی گیاه و طراحی سیستم­ های آبیاری ضروری است. ترکیب مدل های برآورد تبخیر و تعرق مرجع و داده­ های حاصل از تصاویر ماهواره ­ای امکان بررسی تغییرات مکانی این متغیر را در سطوح گسترده و وسیع فراهم می­ کند. در این پژوهش، چهار مدل تجربی هارگریوز-سامانی و بلانی-کریدل، تورک و لینیاکر که وابسته به داده­ های دمای هوا هستند، با ورودی داده­ های روزانه LST محصولات MOD۱۱A۱ و MYD۱۱A۱ سنجنده مودیس به جای دمای هوا، برای برآورد تبخیر و تعرق مرجع مورد ارزیابی قرار گرفتند. برای این منظور، داده ­های روزانه مقادیر حداکثر و حداقل روزانه دمای هوا، رطوبت نسبی، ساعات آفتابی و سرعت باد در ایستگاه­ های هواشناسی پنج واحد از مزارع توسعه نیشکر (شعیبیه-SH، امیرکبیر-AM، فارابی-FA، خزاعی-KH و غزالی-GH) برای تخمین تبخیر و تعرق مرجع به وسیله معادله فائو-پنمن-مانتیث به عنوان خروجی هدف، استفاده شد. اطلاعات ایستگاه­ های شعیبیه، امیرکبیر و فارابی برای واسنجی و ایستگاه­ های خزایی و غزالی برای اعتبار­سنجی مدل­ ها مورد استفاده قرار گرفت. نتایج نشان داد که تبخیر و تعرق مرجع مدل­ های مورد بررسی با ورودی داده­ های LST سنجنده مودیس (محصولات MOD۱۱A۱ و MYD۱۱A۱) بدون استفاده از داده ­های اندازه­ گیری زمینی با دقت مناسب قابل برآورد است. در مقایسه، نتایج برآورد تبخیر و تعرق مرجع بر اساس نوع محصول دمایی مورد استفاده به عنوان ورودی مدل، نشان داد که واسنجی مدل­ ها با استفاده از داده­ های LST محصولات MOD۱۱A۱ نسبت به محصولات MYD۱۱A۱، از دقت بیشتری برخوردار است. مقایسه دقت برآورد مدل­ های مورد بررسی نشان داد که مدل تورک مبتنی بر داده­ های LST محصولات MOD۱۱A۱ با مقادیر آماره­ های RMSE و R۲ به ترتیب برابر ۱.۳ میلی متر بر روز و ۰.۸۶ نسبت به سایر مدل­ ها از دقت بیشتری برخوردار است.

بلانی‎-‎کریدل, تهارگریوز-سامانی, دمای هوا, لینیاکر, ورک