برآورد جریان زیرقشری در حوزه های آبخیز آبگلال و مرغاب در استان خوزستان با استفاده از مدل Salas

به ­دلیل محدودیت منابع آبی در کشور، آب زیرقشری و یا زیر بستر رودخانه های فصلی از اهمیت زیادی برخوردار است. این منابع آبی در محل هایی که دارای خصوصیات خاصی باشند، از طریق احداث سدهای زیرزمینی، استحصال و مورد استفاده قرار می گیرد. به ­منظور استفاده از آب های زیرقشری، ضروری است تا ابتدا برآوردی با دقت مناسب از این پتانسیل آبی به­ عمل آید. لذا، هدف این پژوهش، برآورد جریان زیرقشری با استفاده از مدل Salas است که مبتنی بر بیلان هیدرولوژیکی می باشد. در این رابطه، داده ها و اطلاعات هواشناسی و هیدرومتری ۱۵ ایستگاه اخذ شد و با ارزیابی و بازدیدهای میدانی، دو ایستگاه هیدرومتری در حوزه های آبخیز آبگلال و مرغاب به­ عنوان ایستگاه مناسب انتخاب شدند. در این ایستگاه ها با استفاده از مدل یاد شده، بیلان جریان زیرقشری محاسبه شد. نتایج نشان داد که در حوزه آبخیز آبگلال، از کل مقدار بارش، ۷۳ درصد از آن به­ صورت تبخیر و تعرق به جو بازگشته و ۱۱ درصد از آن در سطح حوضه نفوذ کرده و تنها مقدار ۱۶ درصد آن به رواناب تبدیل شده و از حوضه خارج می شود. همچنین، در حوزه آبخیز مرغاب بیشینه مقدار بارندگی از طریق رواناب سطحی از حوضه خارج می شود، به طوری که ضریب رواناب معادل ۵۸.۷ درصد محاسبه شده است. در این حوضه، از کل مقدار بارش میزان ۴۱.۲ درصد در سطح حوضه نفوذ کرده و ۲۹.۹ درصد آن به­ صورت تبخیر و تعرق و ۲۷.۴ درصد آن به داخل زمین نفوذ می­ کند. با در نظر گرفتن مساحت ۱۵۱.۶ کیلومتر مربعی حوضه آبگلال،  سالانه حدود ۸.۴ میلیون مترمکعب آب به­ صورت جریانات زیرقشری از حوضه خارج می شود. با توجه به مساحت ۶۶۴.۳ کیلومتر مربعی حوضه مرغاب نیز سالانه حدود ۲۵۰ میلیون متر مکعب آب به­ صورت جریانات سطحی و حدود ۴۳ میلیون مترمکعب به صورت جریانات زیرقشری از حوضه خارج می شود. همچنین، ارزیابی مدل در هر دو ایستگاه با استفاده از آماره های جذر میانگین مربع خطای نسبی، ضریب نش-ساتکلیف و میانگین قدر مطلق خطا صورت گرفت که به­ ترتیب میزان این آماره ها در ایستگاه مرغاب برابر ۲.۵۳، ۰.۵۳، ۱۰.۰۸ و برای ایستگاه آبگلال برابر ۰.۹۷، ۰.۳۲ و ۸.۹ به ­دست آمد.