اثر آهک و پیر سختی خاک بر مقاومت تراکمی (تنش پیش- تراکمی) خاک

در هر زمان، خاک دارای یک مقاومت تراکمی مشخصی میباشد که منتج از ترکیب خاک، فرآیندهای طبیعی همچون سخت شدگی خاک با زمان و فرآیندهای فشاری قبلی همچون تردد تراکتور روی سطح خاک، میباشد. مقاومت تراکمی خاک معمولا برحسب فشار یا تنش بیشینهای که میتوان به خاک اعمال نمود، قبل از اینکه تغییر شکل (یا نشست) مقدار قابل ملاحظهای در خاک رخ دهد، اندازه گیری میشود. این مقاومت خاک بنام تنش پیش تراکمی در منابع علمی نام گذاری شده است. بنابراین، مقاومت تراکمی خاک عبارت از آستانه تنش: اعمال بارهایی که تنشهایی کمتر از این آستانه در خاک ایجاد میکند، تراکم اضافی ناچیزی در این ایجاد میشود. یکی از ویژگیهای خاکهای مناطق خشک و نیمه خشک، وجود درصد آهک زیاد در خاک میباشد. اطلاعات کمی در خصوص نقش آهک و سخت شدگی خاک با زمان برای خاکهای آهکی در منطقه مرکزی ایران گزارش شده است. بنابراین، هدف از این پژوهش، بررسی اثر درصد آهک و زمان بر مقاومت تراکمی خاک (تنش پیش تراکمی) میباشد. در این پژوهش از یک خاک رسی با محتوی آهک بسیار ناچیز استفاده شد. سپس خاک را با درصد وزنی آهکهای متفاوت ( 10 ، 20 ، 30 ، 40و50 تهیه شد و برای دست یابی مجدد خاک به ساختار طبیعی خود، به مدت 2 ماه در شرایط رطوبتی ظرفیت مزرعهای نگه داشته شد. سپس نمونههای آزمایشی با سطوح مختلف آهک در دو سطح رطوبتی ( 21 و 27 درصد وزنی خشک) تهیه شد. برای تعیین تنش پیشتراکمی خاک از آزمایش نشست صفحهایPST) استفاده گردید. قبل از انجام آزمایش، هر نمونه خاک تحت یک تنش پیش بار به میزان 100 کیلو پاسکال به مدت 30 دقیقه، قرار گرفت. آزمایشها در دو فاصله زمانی، آنی ( بلافاصله پس از تهیه نمونه) و یک هفته پس از آن صورت گرفت. اثر رطوبت، آهک و زمان با آزمایش فاکتوریل در قالب طرح بلوک کامل تصادفی و سه تکرار بررسی شد. نتایج نشان داد درصد آهک بر تنش پیش تراکمی خاک در سطح احتمال 1 درصد معنی دار بود و با افزایش درصد آهک، مقاومت افزایش یافت. ضمنا تنش پیش تراکمی، با اثر زمان در مدت یک هفته تغییر چندانی نکرده بود. بنابراین، بنظر میرسد که خاکهای منطقه مرکزی ایران که درصد آهک زیادی دارند، مقاومت به تراکم بیشتری نسبت به خاکهای مشابه بدون درصد آهک، از خود نشان دهند

کلیدواژه ها:

تنش پیش تراکمی ، آهک ، پیر سختی ، آزمایش نشست صفحهای