سنگ های الترامافیک در بخش میانی پهنه سنندج- سیرجان و نقش آنها در ارزیابی شرایط فیزیکوشیمیایی زمان آغاز فرورانش
- سال انتشار: 1396
- محل انتشار: فصلنامه پترولوژی، دوره: 8، شماره: 32
- کد COI اختصاصی: JR_IJPU-8-32_003
- زبان مقاله: فارسی
- تعداد مشاهده: 151
نویسندگان
گروه زمین شناسی، دانشگاه پیام نور، تهران ۳۶۹۷ – ۱۹۳۹۵، ایران
گروه زمین شناسی، دانشکده علوم، دانشگاه کردستان، سنندج، ایران
چکیده
سنگ های الترامافیکی (هورنبلندیت و پیروکسنیت) در نزدیکی توده آذرین درونی ملاطالب در فاصله میان شهرستان های الیگودرز و ازنا، در بخش میانی پهنه سنندج- سیرجان، رخنمون دارند. این سنگ ها کومولاهای برخاسته از ماگمایی بونینیتی هستند. این ماگما در هنگام آغاز فرورانش نئوتتیس (تریاس پایانی- ژوراسیک آغازین) از گوه گوشته ای برخاسته است. در ادامه فرایند فرورانش، سنگ های فلسیک همجوار، با کمی تاخیر، در ژوراسیک میانی متبلور شده اند. بررسی فراونی عنصرهای اصلی در کانی های الیوین، پیروکسن، آمفیبول و کانی فرعی پلاژیوکلاز در سنگ های الترامافیک نشان دهنده تبلور آنها از ماگمایی ساب آلکالن و کالک آلکالن در پهنه فرورانش است. ترکیب شیمیایی کانی های نخستین گویای فوگاسیته کم اکسیژن در ماگمای اولیه است. به کارگیری روش های گوناگون دما- فشارسنجی روی این کانی ها گویای آنست که این کانی ها در دمای نزدیک به ۱۲۰۰- ۱۰۰۰ درجه سانتیگراد (مگر آمفیبول که در دمای ۸۸۰ درجه متبلور شده است) و فشار ۸۵/۵ کیلوبار (که هم ارز با ژرفای نزدیک به ۱۷ کیلومتری زمین است) پدید آمده اند. در یک پهنه فرورانش طبیعی و در ژرفای ۱۷ کیلومتری زمین، دمای گوه گوشته ای باید کمتر از این مقدارهای به دست آمده باشد. شرایط ژئودینامیکی در هنگام آغاز فرورانش به گونه ای بوده که بالاآمدن سست کره از کنار پوسته فرورانده و جایگیری آن در کنار گوه گوشته ای شدنی بوده است. همین پدیده عامل افزایش چشمگیر دما در گوه گوشته ای دانسته می شود. چنین سازوکاری با سرشت بونینیتی این سنگ ها همخوانی دارد.کلیدواژه ها
الترامافیک, بونینیت, دما- فشارسنجی, آغاز فرورانش, پهنه سنندج- سیرجاناطلاعات بیشتر در مورد COI
COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.
کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.