واکاوی مشخصه های سبک شناختی متن قراردادهای تسهیلات بانکی

  • سال انتشار: 1400
  • محل انتشار: فصلنامه زبان پژوهی، دوره: 13، شماره: 41
  • کد COI اختصاصی: JR_JLRZ-13-41_011
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 284
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

پدرام حاتمی

دانشجوی دکتری زبان شناسی، گروه زبان شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد زنجان

بهزاد رهبر

دکترای تخصصی زبان شناسی، استادیار گروه زبان شناسی، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران

فردوس آقاگل زاده

دکترای تخصصی زبان شناسی، استاد گروه زبان شناسی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران.

محمد رضا اروجی

دکترای تخصصی زبان شناسی، استادیار گروه زبان شناسی ، دانشکده علوم تربیتی ، دانشگاه آزاد اسلامی ، زنجان ، ایران

چکیده

قرارداد های تسهیلاتی به منزله اسناد رسمی در نظر گرفته می شوند که شفاف نبودن صورت و معانی متن های این قراردادها، سبب ایجاد مطالبات معوق بانکی و صدور کیفرخواست های مختلف خواهد شد. پژوهش حاضر، در حوزه زبان شناسی حقوقی انجام شده و به واکاوی سبک شناختی متن قراردادهای قراردادهای تسهیلاتی مرابحه، جعاله، مشارکت مدنی و فروش اقساطی بر مبنای مولفه های واژگانی، نحوی و گفتمانی می پردازد. از این رو، مولفه های واژگانی واژگان عربی و اصطلاح های تخصصی حقوقی- بانکی، مولفه های نحوی تعداد جمله های خبری، تعداد جمله های طولانی و تعداد افعال مجهول، مولفه های گفتمانی به شرح عناصر انسجام متن بر پایه دیدگاه هلیدی و حسن (Halliday & Hassan, ۱۹۷۶) در متن قراردادهای بیان شده، مورد بررسی قرار گرفتند. یافته های به دست آمده نشان می دهد در متن قراردادهای تسهیلات ارزی فروش اقساطی و مشارکت مدنی تعداد جمله های خبری و جمله های طولانی بیشتر از قراردادهای تسهیلات ریالی مرابحه و جعاله است. همچنین، در متن هیچ یک از قراردادهای مورد اشاره افعال مجهول دیده نشدند. عناصر انسجام متن بر اساس نظر هلیدی و حسن (همان) در متن قراردادهای تسهیلاتی مرابحه، جعاله، مشارکت مدنی و فروش اقساطی می پردازد تا آن چه منجر به ایجاد ابهام در این دست متون حقوقی می شود را شناسایی کند. یافته های به دست آمده بیانگر آن است که عناصر انسجامی تکرار، جانشینی اسم، ارجاع و عنصر ربطی«و»، بیش از سایر عناصر در متن قراردادها مشاهده شده اند. عناصر ربطی سبب طولانی شدن جمله های متن قراردادها شده و با ایجاد فاصله زیاد بین ضمایر با مراجع، سبب عدم درک درست معانی و پیام متن قرارداد از سوی تسهیلات گیرنده شده و در نهایت منجر به زیان دیده شدن تسهیلات گیرنده از جنبه حقوقی نیز خواهند شد. یافته های پژوهش حاضر به درک بهتر ماهیت و ساختار متون حقوقی کمک می کند و در نهایت افراد را به سمت کاربردی همه فهم تر، با ابهام کمتر و البته عادلانه تر از زبان حقوقی می کشاند. 

کلیدواژه ها

زبان شناسی نقش گرای هلیدی, تحلیل گفتمان حقوقی, قرارداد تسهیلاتی, مولفه های سبکی, عناصر انسجام متنی

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.