محبوبه صفدری - کارشناس ارشد فقه و مبانی حقوق
حسین غفوری چرخابی - استادیار رشته فقه و حقوق و عضو هیات علمی دانشگاه اردکان

قوانین و احکام دینی در شرایطی که مسئله‎ای جان مسلمانان را به خطر بیاندازد، با هدف حراست از جان مسلمانان، انعطاف پذیر می‎گردند. با شیوع ویروس کرونا، دنیا با بحرانی روبرو شد زیرا زمانی که مساله‎ای در سطح کلان، جامعه را تحت تاثیر خود قرار میدهد احتمال بروز رفتار و نگرش های عمومی جامعه زیاد میشود. دبیر کل سازمان ملل متحد آن را بسیار بزرگتر از جنگ جهانی دوم میداند که اثر زیادی در سیاست، اقتصاد، فرهنگ گذاشته است؛ زیرا این بحران هرچند در ظاهر ماهیتی صرفا پزشکی و مرتبط با نظام سلامت دارد، پدیدهای چند بعدی است که آثار و پیامدهای آن در حوزههای مختلف قابل پیگیری است. شیوع این بیماری در نتیجهی تعاملهای نامناسب انسان با طبیعت بوده است که به واسطهی تماسهای حاصل از مدرنیته و به ویژه حمل و نقل در جهان گسترش یافته است و تغییرات بنیادی را به وجود میآورد. پرسش اصلی این است: با شیوع کرونا احکام اسلام برای مردم با هدف حفظ جان آنها چه تفاوتهای کرده است؟ به عنوان مثال اجرای سیاست فاصله گذاری اجتماعی که منجر به تعلیق بخش عمده تعاملات اجتماعی در جامعه شده است چه تغییراتی را در نظام اجتماعی ایجاد کرده و این تغییرات چه پیامدهایی را در دینداری به دنبال خواهد داشت؟ باید توجه داشت که تغییرات ایجاد شده در احکام اسلامی در دوران کرونا با توجه به اصل مقدم بودن حفظ جان مسلمانان صورت گرفته و با توجه به آیات و روایات قابل بررسی و اثبات میباشد. در نهایت می‎توان نتیجه‎ گرفت که اگر کسی مبتلا به کرونا است یا سالم است اما با قرار گرفتن در این جمعیت امکان آلودگیاش وجود دارد، رفتن وی به اجتماعات حرام است.

احکام اولیه، احکام ثانویه، کرونا