ژیلا سجادی - (استادیار گروه جغرافیا و برنامه ریزی دانشگاه شهید بهشتی تهران)
مجید اسکندرپور - (کارشناس ارشد جغرافیا و برنامه ریزی شهری دانشگاه شهید بهشتی تهران)
هادی رستمی - (دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه ریزی شهری دانشگاه آزاد اسلامی واحد ملایر)

در این مقاله با روش توصیفی-تحلیلی، سلسله مراتب و تحولات شبکه­ی شهری استان همدان بررسی شده است. پژوهش حاضر سعی دارد به بررسی الگوی پراکنش سکونتگاه­های شهری، نظام یابی استقرار شهرها و نحوه ی توزیع و استقرار جمعیت در آنها بپردازد. در این راستا شهرهای استان بر اساس نتایج سرشماری های عمومی نفوس و مسکن در طی سال های ۱۳۳۵ تا ۱۳۸۵ و با استفاده از مدل­های تحلیل نزدیک­ترین همسایگی، نخست شهری، ضریب آنتروپی و ضریب جینی مورد بررسی و تحلیل قرار گرفته­اند. نتایج پژوهش حاکی از آن است که الگوی پراکنش سکونتگاههای شهری استان تصادفی و فاقد نظم بوده است و به علت وجود نخست­شهر همدان، عدم تعادل در سلسله مراتب شهری استان مشهود است. جهت رسیدن به سلسله مراتب شهری متعادل و توزیع فضایی بهینه جمعیت، رعایت عدالت در توزیع بودجه، سرمایه، امکانات و خدمات و همچنین ایجاد فرصت­های برابر توسعه­ی برای شهرهای کوچک استان مخصوصا شهرهای نیمه توسعه ی نیافته استان( نیمه شمالی) ضرورت دارد.  

سلسه مراتب شهری, شبکه شهری, نخست شهری, توزیع فضایی جمعیت, استان همدان