محسن کلانتری - (دانشیار گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری دانشگاه زنجان)
ابوذر بخشی - (دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه اصفهان)

در پژوهش حاضر، با توجه به مطالعات انجام شده و برداشت های میدانی از برزن شش­بادگیر در بافت قدیم شهر یزد به مواردی نظیر توجه به نظرات ساکنین برزن و افزایش ظرفیت های اجتماعی و نهادی آنها، توجه به ابعاد اقتصادی و ارتقاء ظرفیت­های اقتصادی برزن، توجه به مولفه­های عملکردی و تغییر و ایجاد کاربری­های لازم جهت رفع کمبود خدمات و در نهایت بهبود شبکه­های دسترسی، اشاره گردیده است. نوع تحقیق کاربردی و روش بررسی آن توصیفی- تحلیلی، میدانی و پیمایشی است. هدف اصلی تحقیق، بررسی راهکارهای بهبود و ارتقاء مولفه­های اجتماعی، اقتصادی، عملکردی وکالبدی بافت برزن شش­بادگیر شهر یزد از طریق شناسایی و ارزیابی مهم ترین معیارهای تاثیرگذار در امر احیاء و باززنده­سازی این برزن و اولویت­ بندی آنها با استفاده از تکنیک فرآیند تحلیل سلسله مراتبی(AHP) به منظور ارتقاء سطح کیفی برزن می­باشد. بر مبنای نتایج حاصل شده، وزن شاخص های پنج­گانه عملکردی،کالبدی، اجتماعی، اقتصادی و شبکه ی رفت و آمد به ترتیب ۵۱۳/۰، ۲۶۱/۰، ۱۲۹/۰، ۰۶۳/۰ و ۰۳۳/۰ است. بنابراین نتیجه گرفته می­شود که اثر «عامل عملکردی» در احیاء و باززنده­سازی محدوده مورد مطالعه از بقیه عوامل بیش تر بوده و بعد از آن سایر عوامل به ترتیب بر مبنای وزنشان تاثیرگذارند. همچنین، معیار «طول مدت اقامت بیش تر ساکنین» در قالب شاخص اجتماعی با وزن ۳۱۸/۰، معیار «اقتصاد خانوار» در قالب شاخص اقتصادی با یوزن ۳۹۴/۰، معیار «اسکلت ابنیه» در قالب شاخص کالبدی با وزن ۳۲۸/۰، معیار «انواع کاربری ها» در قالب شاخص عملکردی با وزن ۶۳۷/۰ و معیار «تعریض دسترسی­های محله» در قالب شاخص شبکه رفت و آمد با وزن ۵۶۵/۰ بیش ترین تاثیر را در این زمینه دارند.

احیاء, باززنده سازی, بافت قدیم شهری, شهر یزد, برزن شش بادگیر, AHP