سعیده محمدحسنی - Department of Psychology, Ahvaz Branch, Islamic Azad University, Ahvaz, Iran
پرویز عسکری - Department of Psychology, Ahvaz Branch, Islamic Azad University, Ahvaz, Iran
علیرضا حیدرئی - Department of Psychology, Ahvaz Branch, Islamic Azad University, Ahvaz, Iran
پروین احتشام زاده - Department of Psychology, Ahvaz Branch, Islamic Azad University, Ahvaz, Iran

مقدمه: بهبود رابطه والد-فرزندی از طریق مداخلات مناسب نقش موثری در کاهش مشکلات هیجانی و رفتاری نوجوانان دارد. هدف از پژوهش حاضر مقایسه اثربخشی "آموزش مدیریت والدین" و "طرحواره درمانی گروهی" به والدین بر انگیزه تحصیلی و نافرمانی مقابله ای فرزندان نوجوان آن ها با اختلال سلوک می باشد. روش کار: روش پژوهش از نوع نیمه تجربی با طرح پیش آزمون- پس آزمون با گروه کنترل بود. جامعه آماری پژوهش شامل کلیه والدین نوجوانان دختر و پسر ۱۳ الی ۱۶ سال دارای اختلال سلوک شهر اهواز در سال تحصیلی ۱۳۹۸ بودند که با استفاده از روش نمونه گیری در دسترس تعداد ۶۰ تن از آن ها انتخاب و یکی از والدین آن ها به صورت تصادفی ساده با استفاده از جدول اعداد تصادفی در ۲ گروه مداخله و یک گروه کنترل (هر گروه ۲۰ تن) قرار گرفتند. گردآوری داده ها با پرسشنامه جمعیت  شناختی، "مقیاس انگیزه تحصیلی" (Academic Motivation Scale) و "سیاهه رفتار نافرمانی مقابله ای" (Oppositional Defiant Behavior Inventory)  انجام شد. روایی ابزار ها بر اساس روایی محتوا به روش کیفی، پایایی به روش ضریب توافق کاپا و همسانی درونی با محاسبه ضریب آلفا کرونباخ محاسبه شد. گروه های مداخله (والدین) تحت "آموزش مدیریت والدین" (۹ جلسه ۶۰ دقیقه ای) و "طرحواره درمانی گروهی" (۸ جلسه ۹۰ دقیقه ای) قرار گرفتند؛ اما گروه کنترل هیچ گونه مداخله ای دریافت نکرد. ابزارها در مراحل پیش آزمون و پس آزمون توسط فرزندان نوجوان آن ها تکمیل شد. تحلیل داده ها با در نرم افزار آماری اس پی اس اس نسخه ۲۲ انجام شد. یافته ها: هر ۲ مداخله "آموزش مدیریت والدین" و "طرحواره درمانی گروهی" در والدین بر افزایش انگیزه تحصیلی و کاهش نافرمانی مقابله ای فرزندان نوجوان آن ها با اختلال سلوک اثربخش بودند (۰۱/۰>P). همچنین "آموزش مدیریت والدین" نسبت به "طرحواره درمانی گروهی"، تاثیر بیشتری بر افزایش انگیزه تحصیلی فرزندان نوجوان آن ها  با اختلال سلوک داشته است (۰۱/۰>P). نتیجه گیری: "آموزش مدیریت والدین" و "طرحواره درمانی گروهی" به والدین از مداخلات موثر بر افزایش انگیزه تحصیلی و کاهش نافرمانی مقابله ای در نوجوانان مبتلا به اختلال سلوک است. جهت بهبود عملکرد تحصیلی این نوجوانان اجرای مداخلات ذکر شده بر روی والدین آن ها توصیه می شود.      

Parent Management Training, Group Schema Therapy, Conduct Disorder, Academic Motivation & Oppositional Defiant., آموزش مدیریت والدین, طرحواره درمانی گروهی, اختلال سلوک, انگیزه تحصیلی, نافرمانی مقابله ای.