زهرا حیاتی - عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی
مژگان مسعودی - دانش آموخته کارشناسی ارشد

ساختارگرایان تقابلهای دوگانه را از مفاهیم بنیادین این رویکرد دانستهاند و در مطالعات ادبی براین باورند که یکی از سازههای متن، تقابلهای دوگانه است که معنای پنهان آن را شکل میدهد. این تقابلها در متون مختلف به شکلهای متفاوتی بروز پیدا میکنند و میتوان با تحلیل نوع و شیوه به کارگیری آنها، به معنای پنهان متن دست یافت. مبنای تعیین تقابلها، سه سطح اصلی روایت است: الف-رویدادها و پیرنگ؛ ب-شخصیت و شخصیتپردازی؛ ج-نماد و نمادپردازی. از تحلیل تقابل‎هایی که در پس نگاه جنسیتی متن وجود دارد، این نتیجه برمیآید که در رمان خالهبازی، تقابلهای مرتبط با مفاهیم جنسیتی بهنحوی بازتولید میشوند که دو سوی آنها در نقطهای به تعادل میرسند و به تعبیر دیگر، نویسنده در انتخاب و ترجیح بین دوسوی تقابلها، جانب میانهای را نگاه میدارد؛ چنانکه درباره زن نازا و زن بارور، زنی که با ذهن فرهیخته خود قدرت تربیت و پرورش دارد، برگزیده میشود. در این مقاله تقابل‎هایی که نشاندهنده نگاه جنسیتی رمان خالهبازی است و میتواند در مطالعات جامعهشناختی و بهویژه مطالعات زنان مورد استفاده قرارگیرد، استخراج شده و مورد تحلیل قرار گرفته است.

نقد جنسیتی, تحلیل تقابلها, خالهبازی, بلقیس سلیمانی