اتهام به الحاد و مصادیق آن در دوران سلجوقیان
- سال انتشار: 1394
- محل انتشار: پژوهش نامه تاریخ اجتماعی و اقتصادی، دوره: 4، شماره: 1
- کد COI اختصاصی: JR_JSEH-4-1_005
- زبان مقاله: فارسی
- تعداد مشاهده: 261
نویسندگان
دانشجوی کارشناسی ارشد تاریخ/پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی
استادیار تاریخ/پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی
چکیده
الحاد در علم کلام و فقه اسلامی به معنای انکار وجود خدای یگانه، نپذیرفتن دین حق، بازگشت از دین اسلام یا ارتکاب گناه در مسجد الحرام است. اما در طی تاریخ، طبقه حاکم و رهبران فرقه های مذهبی مکررا از اتهام به الحاد به مثابه دستاویزی برای حذف رقیبان و مخالفان استفاده کردند. در دوره سلجوقیان، مناسبات حکومت با دستگاه خلافت عباسی، که بر سر دعوی قیمومیت سیاسی و مذهبی بر سرزمین های اسلامی مبتنی بود، وارد مرحله متفاوتی شد که به تبع آن، بر نوع نگرش و مصادیق اتهام بر الحاد تاثیرگذار بود. در این پژوهش مصادیق اتهام به الحاد و ویژگی های شخصیتی و فکری متهمان به الحاد در دوره سلجوقیان بررسی شده است. نگارندگان درصدد پاسخ به این پرسش اند که «اتهام به الحاد بیش تر متاثر از شرایط سیاسی و اجتماعی بود یا از گرایشات و تعصبات دینی نشئت می گرفت؟» در این پژوهش، داده ها به روش کتاب خانه ای گردآوری و به شیوه توصیفی تحلیلی تجزیه و تحلیل شده است. نتیجه این پژوهش نشان می دهد که جهت گیری سیاسی حاکمیت، میزان وابستگی سلجوقیان به نهاد خلافت، تعصب دینی و مذهبی نظام حاکم و علما، فضای اجتماعی مذهبی، و به سخن دیگر، عوامل سیاسی و مذهبی توامان در ایراد اتهام الحاد به افراد، گروه ها، یا مکاتب فکری نقش مهمی داشته است.کلیدواژه ها
الحاد, سلجوقیان, قرن پنجم هجری, ایران, عباسیاناطلاعات بیشتر در مورد COI
COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.
کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.