رضا رئیسی - دانش آموخته کارشناسی ارشد گروه زراعت و اصلاح نباتات دانشگاه تهران
فریبا ابوئی مهریزی - دکتری گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی دانشگاه تهران
کاظم پوستینی - استاد گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی دانشگاه تهران

به منظور بررسی اثرات تنش شوری بر خصوصیات فیزیولوژیک ارقام گندم، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک­های کامل تصادفی با سه تکرار در گلخانه پژوهشی گروه زراعت پردیس کشاورزی دانشگاه تهران در سال ۱۳۹۵ به اجرا در آمد. تیمارهای آزمایش شامل دو تیمار شوری شاهد (۲/۱ دسی­زیمنس بر متر) و کلرید سدیم (۱۶ دسی­زیمنس بر متر) و هفت ژنوتیپ گندم شامل ارقام روشن، اینیاء-۶۶، مهدوی، خزر-۱، کرج-۲، قدس و شعله بود. طبق نتایج آزمایش، تنش شوری، کاهش محتوای نسبی آب، عملکرد، اجزای عملکرد و نسبت پتاسیم به سدیم را در تمام ژنوتیپ­ها به همراه داشت، درحالی که غلظت سدیم و انتقال مجدد کربوهیدرات­های محلول در آب تحت شرایط تنش افزایش یافت. بالاترین میزان محتوای نسبی آب و انتقال مجدد کربوهیدرات­ها و همچنین تعداد دانه در شرایط شوری، در ارقام متحمل روشن و اینیاء-۶۶ مشاهده شد. همچنین، رقم متحمل روشن، بالاترین غلظت پتاسیم و نسبت پتاسیم به سدیم تمامی اندام­های هوایی را به خود اختصاص داد، درحالی که رقم قدس و شعله، به عنوان ارقام حساس، بیشترین وزن دانه و همچنین بالاترین تجمع غلظت سدیم را در تمام اندام­های هوایی خود داشتند. نتایج آزمایش نشان داد که توان رقم در انتقال مجدد کربوهیدرات­های محلول، یکی از صفات تعیین کننده­ تحمل به تنش شوری است و این صفت می­تواند برای ارزیابی تحمل ارقام مختلف گندم به تنش شوری در پژوهش­های آتی مورد استفاده قرار گیرد.

انتقال مجدد کربوهیدرات­ها, محتوای نسبی آب (RWC), عملکرد, وضعیت یونی, نمک