سن سنجی U-Pb زیرکن، ژئوشیمی ایزوتوپ های Rb-Sr و Sm-Nd و پتروژنز توده های گرانیتوئیدی منطقه اکتشافی کجه، شمال باختر فردوس: شاهدی بر ماگماتیسم کرتاسه پسین در بلوک لوت

  • سال انتشار: 1393
  • محل انتشار: فصلنامه زمین شناسی اقتصادی، دوره: 6، شماره: 1
  • کد COI اختصاصی: JR_ECONG-6-1_006
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 271
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

علی نجفی

فردوسی مشهد

محمد حسن کریم پور

فردوسی مشهد

مجید قادری

تربیت مدرس

چارلز استرن

کلرادو

جی لنگ فارمر

کلرادو

چکیده

توده های گرانیتوئیدی منطقه کجه در شمال باختر فردوس، با ترکیب دیوریت، مونزودیوریت، مونزونیت، مونزوگرانیت، سینوگرانیت و گرانیت، با ماهیت کالک آلکان و پتاسیم بالا، ویژگیهای ژئوشیمیایی عناصر کمیاب و نادر خاکی مشابه زون های فرورانش متعلق به تیپ I دارند. این توده ها اغلب مربوط به سری اکسیدان بوده و تنها یک توده مربوط به سری احیایی در منطقه برون زد داشته و ویژگیهایی از تیپ S را نشان می دهد. سه نمونه از واحدهای گرانیتوئیدی منطقه به روش U-Pb زیرکن سن سنجی شده اند. از نظر سنی، توده های نفوذی منطقه متعلق به کرتاسه پسین هستند. گرانیت پورفیری با سن ۳/۱ ± ۲/۸۴ میلیون سال (آشکوب سانتونین) قدیمی ترین توده و بعد از آن توده بیوتیت هورنبلند مونزوگرانیت با سن ۴/۱ ± ۸/۷۰ میلیون سال (آشکوب کامپانین) و جوانترین آنها، توده هورنبلند کوارتز دیوریت با سن ۱± ۹/۶۷ میلیون سال (آشکوب ماستریشتین) است. نسبتهای ۸۷Sr/۸۶Sr و ۱۴۳Nd/۱۴۴Nd اولیه و єNdI برای توده گرانیت پورفیری به ترتیب برابر ۷۰۸۰۸۰/۰، ۵۱۲۱۲۹/۰ و ۸۱/۷- است. همین نسبتها برای توده بیوتیت هورنبلند مونزوگرانیت ۷۰۶۱۲۵/۰، ۵۱۲۴۱۶/۰ و ۵۵/۲- و برای توده هورنبلند کوارتز دیوریت ۷۰۷۴۹۱/۰، ۵۱۲۲۲۱/۰ و ۴۳/۶- است. با توجه به مجموعه اطلاعات ژئوشیمیایی و ایزوتوپی، سه گروه سنگی با ویژگیهای متفاوت و منشا متفاوت در منطقه قابل تمایز است. دسته اول، گرانیت پورفیری (قدیمی ترین توده) که احتمالا منشا پوسته ای داشته و دسته دوم مونزونیت ها و مونزودیوریت ها و دسته سوم دیوریت ها که احتمالا منشا گوشته ای داشته و با توجه به متفاوت بودن منشا و عمق تشکیل و جای گزینی این توده ها، نسبتهای متفاوتی از آلایش را تحمل نموده اند. توده های نفوذی منطقه در مقایسه با دیگر توده های کرتاسه پسین بلوک لوت در منطقه بزمان و گزو از میزان بالاتری i(۸۷Sr/۸۶Sr) برخوردار بوده و نسبت به منطقه بجستان، این میزان در سنگهای منطقه کمتر است. توده گرانیت پورفیری منطقه از نظر پتروشیمی، شباهت فراوانی به سنگهای منطقه بجستان داشته، ولی از نظر سنی حدود ۱۰ میلیون سال قدیمی تر است. دو گروه دیگر توده های منطقه نیز از نظر ژئوشیمی و منشا به منطقه بزمان و گزو شباهت دارند، با این تفاوت که به نظر می رسد میزان آلایش بیشتری را متحمل شده اند.

کلیدواژه ها

گرانیتوئید, کرتاسه پسین, آلایش, بلوک لوت, کجه, ایران

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.