مجید صوفی - عضو هیئت علمی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان فارس

در این مقاله سیل در یک محیط شهری به سرریز کردن جریان آب از مقطع یک کانال مشخص نظیر رودخانه یا جاری شدن رواناب با ارتفاع قابل ملاحظه بر روی سطح مسیرهای تردد وسائط نقلیه اطلاق می شود . یکی از مشکلات قابل توجه شهرها وقوع سیلاب در برخی از تر سالی ها ا ست که عوامل موثر به دو دسته کلی تقسیم میگردند. دسته اول مربوط به توسعه حاشیه کلان شهرها و ایجاد شهرکهای جدید است و دسته دوم به مشکلات ناشی از طراحی نادرست سازه های زهکشی شهری و یا عدم مدیریت رواناب سطحی ایجاد شده در سطح کلان شهرها است . در عوامل دسته اول تغییر کاربری از جنگل یا مرتع به سطوح شهری نظیر راه های آسفالته، احداث منازل و سایر سطوح نفوذ ناپذیر نقش مهمی دارند . تحقیقات انجام شده نشان میدهد که تغییر یک اکوسیستم طبیعی با ضریب رواناب 2 درصد به یک شهرک مسکونی با 70 درصد سطح نفوذ ناپذیر در بالا دست یک کلان شهر 5 برابر سیلاب اولیه برساند . این تغییر در اکوسیستم / قادر است میزان سیلاب را در پائین دست شهرک جدید به 6 علاوه بر اثر گذاری بر میزان سیلاب که مشکلات مدیریتی خاصی را برای شهرداری ایجاد میکند قادر است میزان آب زیر زمینی را در محدوه شهرک جدید به میزان 5 برابر کاهش دهد. همزمان با احداث شهرکهای جدید یا اجرای طرحهای توسعه و عمران منطقه در حاشیه کلان شهرها یا بایستی ظرفیت انتقال رواناب افزوده شده در سازه های زهکشی در کلان شهرها را افزایش داد که معمولا امکان پذیر نیست یا بایستی مدیریت انتقال رواناب ایجاد ش ده را به نحوی انجام داد تا با حداقل مشکل روبرو شد . در این مقاله با ارائه مثالهائی از تحقیقات انجام شده در ایران و سایر کشورها به روشهای جدید و ساده برای مدیریت و انتقال سیلاب شهری پرداخته خواهد شد.