مهدی شعبانی - دانشجوی کارشناسی ارشد حقوق خصوصی دانشگاه آزاد اسلامی واحد قم. قم. ایران

شرط بقای وکالت پس از فوت گروهی از فقها چنین شرطی را درباب رهن و صلح پذیرفته اند برخیفقیهان پارا فراتر گذاشته اند و گفته اند در مواردی که موضوع عقد وکالت متعلق حق وکیل باشد و وکالتضمن عقد لازمی شرط شده باشد مثل وکالت در فروش عین مرهونه چنین وکالتی با فوت وکیل از بیننمی رود، حتی اگرشرط هم نشده باشد. ماده ۷۷۷ مظهری از حاکمیت اراده برای نگاه داشتن سلطه ناشی ازوکالت پس از فوت وکیل است. زیرا نیابت و نمایندگی ازجانب نیابت دهنده تا زمانی ادامه می یابد که وی(نیابت دهنده) در قید حیات باشد و از سویی نمایندگی نایب، فرع بر وجود اوست. احد طرفین نیز اگروکیل فوت شود نمیتواند وظایف نمایندگی را انجام دهد و اگر موکل فوت گردد وکیل نمی تواند بهنمایندگی از موکل که فاقد اهلیت استیفا است اعمال نمایندگی کند. سلطه ای که نتوان از نایب گرفت وهمانند حق از او به ورثه انتقال یابد (در اثر فوت) نمی توان نیابت مبتنی بر اذن نامید چرا که اذن برخلافحق وجود مستقل ندارد و وابسته به وجود اذن دهنده (منوب عنه) و ماذون (نایب) است. پس آنچه را کهبعد از فوت (وکیل) باقیمانده وبه ورثه او می رسد باید نوعی «ایجاد حق» دانست و نمی توان آن را وکالتبه معنای اصطلاحی دانست. همانطور که هرگاه فوت موکل نتواند نیابت وکیل را زائل کند، رابطه حقوقیمذکور «وصایت» است نه وکالت.

وکالت، اذن، فوت موکل، نیابت، وکیل