شهلا گنجی - دانش آموخته کارشناسی ارشد باستان شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکز، تهران ایران

به طور کلی «نماد» ها در زندگی اجتماعی بشر ابزار تعامل اجتماعی است، به گونه ای که اصولا تصور زندگی اجتماعی بشر بدون تعامل و روابط اجتماعی که به وسیله نمادها صورت می گیرد، بی معنا است. گویی انسان فاقد نماد و زندگی بی نماد، غیر ممکنن است. نمادها و اسطوره ها با زبانی پیچیده و رمزآلود با انسان سخن می گویند و واژگانی ژرف، عمیق و رازناک را با زبان نمادین بیان می کنند. نقش نماد در زندگی بشر، چنان پر رنگ و برجسته است که هرگز در پیچ و خم زندگی و زمان گم نمی شود. تاریخ مصرف ندارد، قومیت نمی شناسد. هرچند ممکن است با گذر زمان، به تدریج به ژرفای باریک و تاریک ناخودآگاه انسان نماد پرداز و اسطوره اندیش راه یابد و بخشی از گنجینه عظیم نیروهای روانی وی شود. انسان ها همواره در طول تاریخ، با ابزارهای نمادین ارتباط برقرار می کنند. بنابراین، برای آشنایی با یک جامعه شناخت فرهنگی، روابط امسانی؛ ریشه های فرهنگی، روحیات و آداب، رسوم و سنن یک ملت ضروری است. چنانچه،شناخت فرهنگی و مقایسه آنها با یکدیگر یکی از موثرترین شیوه های شناخت جوامع است. از این رو، نمادشناسی و نشانه شناسی، یکی از راه های شناخت تشابعات فرهنگی است؛ زیرا در بسیاری از فرهنگ ها، معانی نهفته در نمادها مشترک است و نمادها در هر جامعه و فرهنگی، نقطه اتصال ادب و زبان مکتوب و شفاهی آن جامه است. مقاله حاضر با رویکرد تحلیلی و بررسی اسنادی، در پیی تحلیل جامعه شناختی معما، مفهوم، نقش، جایگاه و کاذبرد نماد قرص بالدار در هنر هخامنشی است.

نماد، قرص بالدار، فروهر، هخامنشیان