عاطفه اژدری - دانشجوی کارشناسی ارشد هیدروژئولوژی، بخش زمین شناسی دانشگاه شیراز
ضرغام محمدی - استادیار بخش زمین شناسی دانشگاه شیراز

چشمه گراب واقع در 15 کیلومتری شمال غرب بهبهان، از پلانژ شمال غربی تاقدیس خائیز خارج میشود.این تاقدیس در زون زاگرس چینخورده ساده واقع شده که دارای دو پلانژ میباشد و با راستای شمال غرب –جنوب شرق در بخش جنوبی تاقدیس بنگستان قرار دارد. عمدهترین سازندهای زمینشناسی که درتاقدیسخائیز رخنمون دارند به ترتیب سنی شامل سازندهای شیل-مارنی پابده و گورپی، سازند آهکی آسماری، لای ههای گچ و مارنی سازند گچساران میباشد. تاقدیس خائیز توسط رودخانه مارون در محل تنگ تکاب به دوبخش تقربیا شرقی وغربی تقسیم شده است. به علت بالا بودن سطح تراز آب در سازندآسماری در دو جناح رودخانه مارون و وجود سازندهای نفوذناپذیر در کف و طرفین رودخانه در محل تنگه تکاب، ارتباط هیدرولیکی دو بخش شمال غربی و جنوب شرقی تاقدیس با یکدیگر قطع میگردد. چشمه گراب مهمترین تخلیه کننده بخش شمال غربی تاقدیس خائیز می باشد. با توجه به مطالعات انجام شده سه گزینه احتمالی برای تامین آب چشمه خائیز می توان در نظر گرفت که عبارتند از یال جنوبی تاقدیس بنگستان، نشت از رودخانه مارون ومخزن سد مارون و بخش شمال غربی تاقدیس خائیز. ارزیابی این گزینه ها به کمک مطالعات زمین شناسی،هیدروژئولوژی و بیلان انجام شده است. با وجود احتمال ارتباط از نظر زمین شناسی ولی به علت پایین تر بودن سطح آب زیرزمینی در آهک و شیب هیدرولیکی بسیار کم، تغذیه سیفونی از سازند آسماری در یال جنوبیتاقدیس بنگستان محتمل نمی باشد. همچنین نشت آب از مخزن سد مارون به آهک آسماری واقع در جناح راست رودخانه مارون، به خاطر وجود لایه تقریبا نفوذناپذیر آسماری میانی احتمالاً صورت نمیگیرد. از نظرهیدروژئولوژیکی و بر اساس محاسبات بیلان آبخوان، احتمالا یال شمالی تاقدیس خائیز به عنوان حوضه آبگیرچشمه گراب و تامین کننده اصلی آب چشمه گراب عمل می کند که مساحتی در حدود 32 کیلومتر مربع دارد.جهت عمومی جریان در تاقدیس خائیز، به موازات محور تاقدیس بطرف پایینترین سطح اساس فرسایش یعنی چشمه گراب میباشد.

چشمه گراب، تاقدیس خائیز، حوضه آبگیر، بیلان آبخوان، جهت عمومی جریان