صالح امین پور - استادیار دانشگاه پیام نور
مطلب اسمعیلی - کارشناسی ارشد تاریخ (تاریخ ایران؛ دوره اسلامی) دانشگاه پیام نور مرکز سقز

آداب تدفین و تکریم مردگان از جمله مهمترین مظاهر فرهنگ ها و باورهای ملل و اقوام می باشد که امکان مطالعه ی محققان را براساس شکل، معماری و سنگ نبشته ها فراهم آورده است. از دیرباز در سرزمین کهن ما، آداب تدفین معرف فرهنگ ادیان و اقوام ایرانی بوده است. سنگ قبرها که اغلب فرصت ماندگاری بیشتری داشته اند، اسباب انتقال و تعریف باورها و رسوم رایج روزگار خویش را ممکن می ساخته اند. علاوه بر حکاکی آیات قرآنی، معرفی شخصیت و شغل متوفی با حکاکی تصویر حیوانات برتر و مقدس هم چون شیر و اسباب شغلی همچون شانه، کمان و ...، استفاده از اشعار از مهمترین نقوش سنگ های قبور ایرانیان بوده است. در این تحقیق، با بررسی اشعار سنگ های قبرستان پیرانشهر، ضمن کشف زیباشناسی اشعار، تحلیلی جامعه شناسی که از مفاهیم مذکور ارائه شده است که می تواند موید بخشی از آداب و رسوم مردمان این سرزمین باشد. اعتقاد به معاد و برانگیختگی اموات، انسان دوستی، و آرزوی نشاط و شادی اموات از جمله مفاهیم سنگ های قبر گورستان پیرانشهر می باشد که نمود روشنی از دین مداری، آزادگی مردمان این سرزمین می باشد.

پیرانشهر، گورستان، سنگ قبر، مزار، قبرنوشته