تحلیلی بر دیدگاه جهانشناختی مذهبی هخامنشیان بر اساس معناکاوی نقوش به جای مانده در معماری هخامنشی
- سال انتشار: 1398
- محل انتشار: دوفصلنامه جستارهای باستانشناسی ایران پیش از اسلام، دوره: 4، شماره: 2
- کد COI اختصاصی: JR_IAEJ-4-2_005
- زبان مقاله: فارسی
- تعداد مشاهده: 194
نویسندگان
دانش آموخته دکتری باستان شناسی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران
استادیار گروه باستان شناسی، دانشکده هنر، دانشگاه بیرجند
چکیده
معماری باستان جلوهگاه نقش های هنری است که روی آن به زیباترین اسلوب طراحی می گردد. این نقش ها اگرچه در نگاه اولچشم نوازی می کنند، اما در نهان خود معنایی مستتر دارند که با فهم آنها، به دلایل چرایی ایجاد چنین نقوشی در فضایمعماری باستان، پی می بریم. این آگاهی می تواند ما را با تفکر و اعتقاد جهان شناختی گذشتگان پیوند دهد. در این میانهخامنشیان به عنوان بزرگترین امپراتوری ایران معماری های عظیمی چون پاسارگاد، شوش و تخت جمشید دارند که بر جایجای این معماری های عظقم نقوشی معنادار تجلی یافته اند؛ چرا که بناهایی که ساخته و نقوش روی آن پرداخته می شوند بهدستور و با نگاه اعتقادی شاهان به عنوان بالاترین الگوی سیاسی و مذهبی جامعه اجرا می گردد. از این رو در باب دیدگاهجهان شناختی هخامنشیان؛ یعنی مذهب و نگاه فکری آنان نظریات متفاوتی از سوی پژوهشگران ارائه شده است که هیچ کدامبه صورت قطعی بیان نشده اند؛ بنابراین بررسی نقوش به جای مانده از تمدن هخامنشی می تواند ابهامات ناشی در این زمینه راتا میزان زیادی بر طرف کند. بر این اساس در این پژوهش نگارندگان درصدد پاسخ به این سوال هستند که نقوش نمادین ایجادشده بر معماری هخامنشیان با کدام نظریه موجود در زمینه مذهب هخامنشیان منطبق بوده و آن را می توان محتمل تر از دیگرنظریه ها دانست؟ بر این اساس در پژوهش پیش رو که به روش تحلیلی- تطبیقی و به صورت مطالعات کتابخانه ای صورت پذیرفته است، ۸ نقش از سه محوطه پاسارگاد، شوش و تخت جمشید شناسایی، طبقه بندی و سپس بررسی و تحلیل معناییشدند. پس از تحلیل تطبیقی و معناکاوی نقوش مشخص گردید که پرستش چندخدایی با مرکزیت پرستش اهورامزدا و نفوذنگاه مذهبی تمدن میان رودان و پیش آریایی (عیلامی) در نگاه مذهبی هخامنشیان رواج داشته است که این امر با نظریههنوتئیست بودن هخامنشیان منطبق است.کلیدواژه ها
هخامنشیان، مذهب، نقوش نمادین، پاسارگاد، تخت جمشید، شوشاطلاعات بیشتر در مورد COI
COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.
کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.