شواهدی از محوطه های یانبقی در حاشیه رودخانه قره چای، غرب استان مرکزی
- سال انتشار: 1398
- محل انتشار: دوفصلنامه جستارهای باستانشناسی ایران پیش از اسلام، دوره: 4، شماره: 1
- کد COI اختصاصی: JR_IAEJ-4-1_002
- زبان مقاله: فارسی
- تعداد مشاهده: 257
نویسندگان
دانشجوی دوره دکتری باستان شناسی، دانشکده ادبیات، دانشگاه محقق اردبیلی
دانشیار گروه باستان شناسی، دانشکده ادبیات، دانشگاه محقق اردبیلی
استادیار گروه باستان شناسی، دانشکده ادبیات، دانشگاه محقق اردبیلی
دانشیار پژوهشکده باستان شناسی کشور، تهران
چکیده
دوره مفرغ به دلیل وجود فرهنگ های متفاوت و نبود پژوهش های باستان شناسی منجسم، یکی از دوره های کمتر شناخته شده در پیش از تاریخ فلات ایران محسوب می شود. یکی از فرهنگ های منسوب به این دوره فرهنگ یانیق است که از اواخر هزاره چهارم ق.م تا اواخر هزاره سوم ق.م در بخش وسیعی از شمال غرب، غرب و بخش هایی از مرکز فلات ایران گسترش یافته است. با این حال، تاکنون جزئیات مبسوطی از این فرهنگ و قبض و بسط آن در داخل فلات ایران ارائه نشده است. بررسی های باستان شناسی انجام شده وجود این فرهنگ را در بخش های مرکزی و غربی مرکز فلات و زاگرس مرکزی ایران تائید کرده است. طی بررسی های باستان شناسی انجام گرفته بین سال های ۱۳۸۶ و ۱۳۸۷ در غرب استان مرکزی، نه محوطه استقراری بزرگ مربوط به فرهنگ یانیق واقع در حاشیه رودخانه قره چای شناسایی شد. وسعت و ارتفاع زیاد محوطه های مذکور (به خصوص اق تپه و سرسختی) می تواند دال بر وجود لایه های استقراری و معماری متراکم از دوره مذکور باشد. از طرف دیگر، بررسی موقعیت استقراری محوطه ها نشان می دهد که از نه محوطه مطالعه شده، سه محوطه در امتداد رودخانه قره چای و در ارتفاع ۱۷۰۰ متر از سطح دریا و شش محوطه دیگر در امتداد سرشاخه های رودخانه قره چای و در ارتقاع بالای ۲۱۰۰ متر از سطح دریا واقع شده اند. در این نوشتار سعی شده تا ضمن تبیین جایگاه فرهنگ یانیق در غرب استان مرکزی به عنوان یکی از نقاط اتصال فرهنگ های مرکز فلات ایران با زاگرس مرکزی، اهمیت استقرارهای مربوط به این دوره ارزیابی و بررسی شود. نزدیکی این منطقه به مرکز فلات ایران از جهات شمال شرقی و شرقی از یک سو و ارتباط آن با حوزه زاگرس مرکزی از جهات شمال غربی و غربی از سوی دیگر می تواند نشان دهنده وجود برهم کنش های فرهنگی متفاوت در منطقه باشد.کلیدواژه ها
فرهنگ یانیق، زاگرس مرکزی، سفال خاکستری، قره چایاطلاعات بیشتر در مورد COI
COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.
کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.