گسست ها و گریزها در مثنوی معنوی (براساس دفتر ۴،۵،۶)

  • سال انتشار: 1400
  • محل انتشار: فصلنامه عرفان اسلامی، دوره: 18، شماره: 70
  • کد COI اختصاصی: JR_IAUZ-18-70_012
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 401
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

احسان انصاری

دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی، واحد رودهن، دانشگاه آزاد اسلامی، رودهن، ایران.

مهدی ماحوزی

دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد رودهن، دانشگاه آزاد اسلامی، رودهن، ایران.نویسنده مسئول: Mehdi.mhz۱۳۸۰@gmail.com

سیده ماندانا هاشمی اصفهان

استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد رودهن، دانشگاه آزاد اسلامی، رودهن، ایران.

چکیده

کشف زوایای پنهان متن مثنوی، نه­تنها برای پژوهشگران عرفان و ادب فارسی گیرا و پرجاذبه است، بلکه برای دوستداران ادبیات داستانی نیز از کشش و درخششی خاص برخورداراست. در این سال ها، تلاش هایی مبتنی­بر روایت شناسی داستان های مثنوی شده­است؛ اما در حوزه شناخت ساختاری مثنوی کمتر سخن به­میان­آمده­است. ازاین­رو، نگاهی دیگر به ساختار گفتمانی مثنوی می تواند زمینه ساز پژوهش های گوناگونی باشد. مقاله حاضر می کوشد باتکیه­بر داستان های سه دفتر دوم مثنوی معنوی، گریزها و گسست های متن مثنوی را نشان­دهد و از منظر دیگری، ساختار حاکم بر مثنوی را تبیین­نماید. این پژوهش، برای نخستین بار است که براساس گفتمان مثنوی مولانا انجام­می گیرد و تاکنون، به­صورت مستقل، گسست ها و گریزهای مثنوی موردبررسی­قرارنگرفته اند و ساختار مثنوی از این منظر کاویده­نشده­است. سه گسست را می توان در داستان­های مثنوی ردیابی­نمود: گسست روایتی، گسست گفتاری و گسست پیوندی. باتوجه­به ارتباط داستان­های اصلی با داستان­های درونه ای درمی یابیم که بسیاری از داستان­ها دارای پیوندی معنایی هستند. ازاین­رو، گریزها و گسست ها بستر ساز ایجاد گفتمان/ متن مثنوی هستند و نقشی بنیادین را در گسترش گفتمان و تحقق اهداف عرفانی مولانا ایفا­می کنند. بایددانست که مولانا با انگیزه های درونی یا بیرونی، این گسست­ها را پی ریزی و پیگیری می نماید.

کلیدواژه ها

گسست و گریز, ساختار, داستان, تمثیل, مثنوی معنوی, مولانا

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.