ارش راسخ - دانشگاه شهید چمران اهواز
عزیز خرازی پاکدل
حسین اللهیاری
جان پاول میکائود - مرکز تحقیقات کشاورزی هایز، دانشگاه ایالتی کانزاس،امریکا

چکیده حشرات پارازیتویید ضمن کاوشگری از میزبان ها با تصمیم های متعددی مواجه می شوند از جمله این که، چه مدتی را در لکه ای از میزبان سپری نموده و بعد از چه زمانی باید آن را به امید یافتن لکه ای بهتر ترک نمایند. پژوهش حاضر به منظور تعیین تاثیر تجربه محرومیت از میزبان و همچنین اثر سن، بر چگونگی تخصیص نسبت های زمانی مرتبط با رفتارهای مختلف کاوشگری و همچنین راهبرد تخم گذاری در زنبورهای ماده Lysiphlebus fabarum انجام شد. در این مطالعه با مشاهده مداوم زنبورهای ماده طی حضور در لکه (دیسک برگی با ۱۵ پوره سن دوم شته سیاه باقلا)، تعداد و مدت زمان بروز رفتارهای مختلف زنبور ثبت و با تشریح شته های پارازیته، راهبرد تخم گذاری آن ها تعیین شد. زنبورهایی که مدت زمان بیشتری از شته های میزبان محروم شده بودند، افزایش دو برابری مدت زمان حضور در لکه را نشان داده و نسبت به زنبورهای با تجربه بیشتر تماس با میزبان، سه برابر بیشتر شته های در دسترس را پارازیته نمودند. نتایج همچنین نشان داد در زنبورهایی که مدت زمان بیشتری از دسترسی به میزبان محروم بودند، دفعات بروز و مدت زمان صرف شده برای تمامی رفتارهای مرتبط با پارازیتیسم؛ شامل جستجو کردن، خم نمودن شکم و حمله با تخمریز، به طور معنی داری بیشتر بود، اما مقایسه دفعات و مدت زمان بروز رفتارها در «واحد زمانی حضور در لکه» در هیچ موردی اختلاف معنی داری را در زنبورهای دو تیمار نشان نداد. رفتارهای زنبورهای پنج روزه با زنبورهای جوان یک روزه مورد مقایسه قرار گرفته و نشان داده شده است که زنبورهای پنج روزه مدت زمان بیشتری در لکه های میزبان مانده و تعداد بیشتری شته را پارازیته نمودند، ولی تعداد شته های پارازیته شده در «واحد زمانی حضور در لکه» اختلاف معنی داری را نشان نداد. بر اساس نتایج به دست آمده، دفعات بروز و مدت زمان صرف شده برای تمامی رفتارهای مرتبط با پارازیتیسم در زنبورهای مسن تر به طور معنی داری بیشتر از زنبورهای یک روزه بود، ولی مقایسه داده های رفتاری در «واحد زمانی حضور در لکه» نشان داد که در هیچ موردی اختلاف معنی داری بین زنبورهای دو تیمار وجود ندارد. بر اساس نتایج مطالعه حاضر، تجربه زمانی متفاوت در رو در رو شدن با شته های میزبان و همچنین سن زنبور پارازیتویید، تاثیری بر میزان زمان اختصاص داده شده روی هر یک از رفتارهای کاوشگری ندارد، به عبارت دیگر راهبرد کاوشگری از لکه میزبان با تفاوت در سن زنبور یا دسترسی قبلی به میزبان، تغییر نمی کند. واژه های کلیدی: مدت زمان حضور در لکه، اختصاص رفتاری، دفاع شته، ماده زایی