حمید صالحیان - دانشگاه آزاد اسلامی واحد قائمشهر

مطالعه نحوه پراکنش علف­های هرز برای ارزیابی راهبردهای زراعی در گذشته  و طراحی رهیافت­های مدیریتی آینده علف­های هرز مفید می باشد. بدین سبب این آزمایش به منظور بررسی تنوع گونه­ای، کارکردی و ساختار جوامع علف­های هرز مزارع سویا در دو منطقه دشت و کوهستانی شهرستان های نکا و گلوگاه، واقع در شرق استان مازندران در سطح ۲۸۲۰ هکتار و در مرحله پیدایش گره رویشی چهارم در سال ۱۳۹۷ انجام شد. نمونه برداری به روش سیستماتیک با استفاده از کادرهای ۵/۰×۵/۰ متر انجام و تراکم و درصد فراوانی توزیع علف­های هرز به تفکیک جنس و گونه اندازه­گیری شد. در این بررسی ۴۷ گونه علف­هرز از ۲۴ خانواده گیاهی شناسایی گردید. خانواده­های کاسنی (Asteraceae) و گندمیان (Poaceae) بیشترین غنای گونه­ای را به خود اختصاص دادند. علف­های هرز یکساله با ۳۰ و چند ساله با ۱۶ گونه به ترتیب بیشترین و کمترین تعداد را داشتند. در مزارع کوهستانی به علت عدم مصرف علف­کش، تراکم علف­های هرز برگ پهن بیشتر بود. در این ناحیه نسبت فراوانی گونه­هایC۳  به C۴ در مقایسه با دشت به دلیل کمتر بودن میانگین دما چیرگی داشت. شاخص شانون در منطقه کوهستان (۱۳/۱Hm=) بزرگتر از ناحیه دشت (۰۴/۱Hp=) برآورد گردید. بیشتر بودن تنوع گونه­ای در منطقه کوهستانی را به پایداری بیشتر این ناحیه می­توان نسبت داد. جمعیت کمتر علف­های هرز نیز در مزارع دشت نشان از نقش مهم عملیات خاک ورزی است. به طور کلی تفاوت مدیریت­های اعمال شده در دو ناحیه مورد بررسی در بلند مدت، به عنوان فیلترهای زراعی بر جمعیت و ترکیب گونه­ای علف­های هرز موثر بوده است.

تنوع گونه ای, فلور, فیلتر های زراعی