کندوکاو در چالش های ساختاری و رفتاری مجلس شورای اسلامی، آسیب شناسی مجلس شورای اسلامی

نوشتار حاضر سعی دارد به این پرسش پاسخ دهد: «چه آفات و موانعی موجب کاهش کارایی نمایندگان مجلس و دور شدن آنها از انجام وظایف نمایندگی می شود؟». قبل از شروع بحث، بیان برخی نکات لازم به نظر می رسد: اول، ویژگی ها و توصیف هایی که در این مقاله از نمایندگان آمده است، به طور طبیعی، شامل همه نمایندگان مجلس و همه دوره های آن نیست؛ دوم بیان تمام آفات و آسیب ها نیازمند پژوهشی مفصل و مستقل است و فعلا از حوصله این مقاله بیرون است؛ سوم، برخی از مشکلات مطرح شده در این مقاله ریشه در بحث های جداگانه ای مانند «آسیب شناسی انتخابات در ایران» و «احزاب در ایران» دارد، بنابراین، آن گونه آفاتی که ناشی از عدم شناخت کافی رای دهنده از نامزدهای انتخاباتی و مشکلاتی از این قبیل است، مورد بررسی قرار نگرفته است؛ چهارم رویکرد نگارنده در بیان آفات، بیشتر به دوره های پنجم و ششم مجلس شورای اسلامی معطوف است، اما به نظر می رسد که برخی از آفات کلی تر و اساسی تر باشد و نه تنها مربوط به تمام دوره های گذشته مجلس است، بلکه احتمالا گریبانگیر دوره های آینده نیز خواهد بود. پنچم، و از همه مهم تر، نگارنده معتقد است که برخی مشکلات بزرگ در جامعه به طور اعم و در فرآیند «تقنین» به طور اخص ریشه در آفات و مشکلات به ظاهر کوچک، غیرمحسوس و احیانا کم اهمیت در مجلس دارد، از این رو گاه مشکلات شخصی و شخصیتی برخی نمایندگان باعث می شود، مثلا عده ای سرپرست خانواده به عنوان مجرم روانه ی زندان شوند، یا عده ای کار و شغلشان را از دست بدهند و یا قیمت برخی کالاها چند برابر شود. تمام این موارد گاه به دلیل عدم دقت برخی نمایندگان در بررسی های کارشناسی و اظهارنظر است. در نوشتار حاضر نخست مشکلاتی را که به نظر می رسد بیشتر مربوط به «ساختار» مجلس باشد، مورد کندوکاو قرار می دهیم