آیکونوگرافی نقوش حیوانی مهرهای مغان دوران ساسانی
محل انتشار: فصلنامه مطالعات باستان شناسی، دوره: 13، شماره: 2
سال انتشار: 1400
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 495
فایل این مقاله در 21 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد
- صدور گواهی نمایه سازی
- من نویسنده این مقاله هستم
استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:
شناسه ملی سند علمی:
JR_JARCS-13-2_013
تاریخ نمایه سازی: 24 آذر 1400
چکیده مقاله:
تاکنون درباره روحانیان، سلسله مراتب، نقش و جایگاه آنها در دوران ساسانی پژوهش های بسیاری صورت گرفته و از رهگذر این پژوهش ها اطلاعات معتنابه اگرنه زیادی در دست است. عمده این آگاهی ها از شواهد متنی اعم از کتیبه ها و کتاب های دینی و غیردینی به دست آمده است. تنها شواهد باستان شناختی مربوط به این قشر مهم از جامعه این دوره مهرها، اثر مهرها و نیز نقش برجسته های کرتیر هستند. نقش های کرتیر به دلیل غلبه وجه فردی آنها کمک چندانی به درک ما از نقش و جایگاه این طبقه در دوران ساسانی نمی کنند، اما گروه دوم یعنی مهرها و اثر مهرهای کشف شده متعلق به دوره ساسانی منبعی دست اول برای مطالعه این قشر مهم و تاثیرگذار به شمار می روند. با این که بسیاری از این مهرها به ویژه مهرهای کشف شده در تخت سلیمان از سوی پژوهشگران به عنوان مهرهای مغان معرفی و پذیرفته شده اند اما تنها بخش اندکی از آنها بر اساس کتیبه به این قشر تعلق دارند. به این معنی که تنها بخش اندکی از آنها مشخصا عبارت مغ یا موبد روی آنها نوشته شده است. در پژوهش حاضر نیز همین مهرها مورد مطالعه قرار گرفته اند و در واقع از میان تمام مهرهای منتسب به مغان گزیده شده اند. نقوش روی این مهرها بسیار متنوع اند و تقریبا شامل تمام نقش مایه های روی مهرهای دوره ساسانی اعم از انسانی، حیوانی، گیاهی، نمادین و مونوگرام می شوند. این پژوهش با رویکرد آیکونوگرافی، تنها به نقوش حیوانی ترسیم شده بر این مهرها پرداخته است. به این منظور پس از گردآوری نقوش مورد نظر از گزارشهای متعدد که عموما به صورت کاتالوگ و در معرفی مهرها هستند و ارایه توصیف مختصری به تحلیل آنها بر اساس متون زرتشتی پرداخته شد. این مقاله به این نتیجه کلی رسیده است که در مهرنگاری، نقوش انحصاری و ویژه مغان وجود ندارد و این قشر پیرو همان سلیقه و ذائقه و زیبایی شناسی عمومی بودهاند.
کلیدواژه ها:
نویسندگان
میثم شهسواری
دانشجوی دکتری باستان شناسی دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران
سید مهدی موسوی کوهپر
استاد باستانشناسی دانشکده علوم انسانی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران
جواد نیستانی
استاد باستانشناسی دانشکده علوم انسانی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران
مراجع و منابع این مقاله:
لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :