تاثیر نقوش تزیینی دوره ساسانی بر تزیینات نگارهای گیاهی– اسلیمی مساجد شاخص دوره آل بویه: مورد مطالعاتی نگاره های مسجد جورجیر، مسجد جامع نائین و مسجد جامع زواره
محل انتشار: فصلنامه مطالعات باستان شناسی، دوره: 13، شماره: 2
سال انتشار: 1400
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 378
فایل این مقاله در 22 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد
- صدور گواهی نمایه سازی
- من نویسنده این مقاله هستم
استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:
شناسه ملی سند علمی:
JR_JARCS-13-2_006
تاریخ نمایه سازی: 24 آذر 1400
چکیده مقاله:
ایدئولوژی جوامع در شکلگیری آرایه های هنری تاثیر بسزایی دارند، در هنر اسلامی، نقوش گیاهی از جایگاه ویژه ای برخوردارند و بخش زیادی از تزئینات هنر اسلامی را به خود اختصاص داده اند. باور به تقدس و اساطیری بودن این نقوش از جمله باورهایی است که از دیرباز در اندیشه ایرانیان دیده می شود و پس از اسلام نیز در پیوند با حکمت اسلامی تداوم یافته است. با به قدرت رسیدن آل بویه، همراه با اندیشه های اسلامی - شیعی، شاهد رشد و شکوفایی اندیشه های ساسانی در هنر این دوره هستیم. آثار هنری شکل گرفته در این بستر، بازتاب عقاید و فرهنگ دوران قبل از خود هستند که در قالب نمادین درآمده اند. عناصر شناختی شکل دهنده به این بینش ها، با روش نگاره شناسی و مطالعه هم زمان اجتماعی قابل شناسایی است. پژوهش حاضر به دنبال بیان مفاهیم نهفته در نقوش گیاهی به کار رفته در هنر دوران آل بویه و تاثیرپذیری آن از اندیشه و هنر قبل از اسلام به منظور شناسایی باورهای مذهبی حاکم بر این دوران است. پرسش اصلی پژوهش در مورد چیستی و چرایی شباهت ها و تمایزات فنی و بصری نگاره های گیاهی در هنر آل بویه با هنر قبل از خود است. بدین منظور هدف از این پژوهش بررسی و بازنمایی نمادهای ایرانی در پیدایش نقوش و زمینه کاربرد آن ها در هنر اسلامی است. پژوهش حاضر به روش توصیفی- تحلیلی با رویکرد نشانه شناسی به بررسی روند شکل گیری نقوش اسلیمی پرداخته است و بدین منظور نگاره های گیاهی مسجد جورجیر، مسجد جامع نائین و مسجد جامع زواره را مورد بررسی قرار داده است. نتایج نشان می دهد نقوش به کاررفته در تزئینات مساجد شاخص آل بویه بن مایه هنر ساسانی دارند و شاهد نگرش و عقاید ایرانی در شکل گیری نگاره های گیاهی- اسلیمی این مساجد هستیم. همراه با این تاثیرپذیری و شکل گیری فرهنگ اسلامی، هنرمندان مسلمان نقوش جدیدی خلق می کنند.
کلیدواژه ها:
نویسندگان
حمیدرضا جانسوز
دانشجوی دکتری باستان شناسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه آزاد اسلامی ورامین پیشوا، ورامین، تهران ایران
بیتا سودایی
استادیار گروه باستان شناسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه ازاد اسلامی واحد ورامین پیشوا، ورامین، تهران
مراجع و منابع این مقاله:
لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :