هاجر اشرافی
پرمیس بدر
مستوره نظری
امیر آزادی
عبدالعلی محقق زاده

سابقه و هدف: به دلیل اهمیت و مصرف گسترده، مطالعات متعددی روی هسته خرما انجام شده است. مطالعات حیوانی نشان می دهند که مصرف عصاره هسته خرما در کاهش قند خون موثر بوده است. قهوه بدون کافئین هسته خرما یک جایگزین مناسب برای افرادی است که قهوه زیاد مصرف می کنند. با توجه به ویژگی های هسته خرما تبدیل آن به شکل پودر خوراکی با چالش های فراوانی همراه است که می تواند به کاهش تمایل تولیدکننده و مصرف کننده برای استفاده از این محصول ارزان و با ویژگی های مطلوب منجر شود. رویکردهای بهینه سازی نوین بر پایه علوم آماری، اطمینان خاطر بالایی را برای ایجاد شرایط جهت تولید بهینه مواد دارویی فراهم می کند. مواد و روش ها: هسته خرمای کبکاب توسط کارشناس آزمایشگاه گیاهان دارویی شناسایی و با آب شسته و خشک شد. ۵۰ گرم هسته خرما در کوره با دمای ۲۰۰ درجه سانتی گراد به مدت ۲۵ دقیقه حرارت داده شد تا بریان شود. بعد از آسیاب اولیه برشی، برای رسیدن به پودر یکنواخت، فاکتورهای موثر بر کاهش اندازه ذره ای با روش استفاده از آسیاب توپی توسط طرح D-optimal توسط نرم افزار Design-Expert مورد ارزیابی قرار گرفت. توزیع اندازه ذره ای به عنوان پاسخ در نظر گرفته شد و پودر بهینه از نظر خصوصیات داروسازی ارزیابی شد. یافته ها: شاخص های مدل به دست آمده برای تهیه پودر از نظر آماری قابل قبول و مناسب هستند. برای مثال مقدار ۰/۸۱برای Pred R-Squared در تناسب با Adj R-Squared با مقدار ۰/۹۳ است. معادله محاسبه شده نشان می دهد که در صورت افزایش زمان و کاهش سرعت و در صورت داشتن چرخش معکوس، توزیع اندازه ذرهای باریک تری حاصل خواهد شد. نتیجه گیری: پودر به دست آمده ضمن داشتن اندازه ذره ای و توزیع اندازه ذره ای مناسب دارای خصوصیات قابل قبول جریان پذیری برای نوین سازی فرآورده طب سنتی مذکور است. همچنین روش به کار رفته در این مطالعه می تواند الگوی مناسبی برای سایر فرآورده های طب سنتی باشد که در فرآیند تهیه، نیاز به تدبیر دارند. 

Palm Kernel, Milling, Optimization, هسته خرما, آسیاب کردن, بهینه سازی