ارزیابی وضعیت آلودگی به کروم در مزارع گوجه فرنگی (مطالعه موردی: غرب استان هرمزگان)

  • سال انتشار: 1400
  • محل انتشار: فصلنامه بوم شناسی کشاورزی، دوره: 13، شماره: 3
  • کد COI اختصاصی: JR_AGRY-13-3_009
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 211
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

جهانشاه صالح

، بخش تحقیقات خاک و آب، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی هرمزگان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، بندرعباس، ایران.

یعقوب حسینی

، بخش تحقیقات خاک و آب، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی هرمزگان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، بندرعباس، ایران.

ایمان صالح

بخش تحقیقات جنگل ها، مراتع و آبخیزداری، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی کهگیلویه و بویراحمد، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، یاسوج، ایران.

چکیده

کروم یکی از فلزات سنگین است که می تواند از مسیرهای گوناگون وارد خاک، آب، هوا و گیاهان شود. غلظت بالای کروم در خاک می تواند ناشی از مواد مادری خاک، پساب کارخانجات و کارگاه های صنعتی، ناخالصی کودهای فسفره و دودها و بخارات خروجی وسایل نقلیه موتوری نظیر خودروها و موتورسیکلت ها باشد. حضور کروم در خاک و جذب و انباشت آن در بافت های گیاهی، منجر به سمیت در گیاه، دام و انسان خواهد شد. در این پژوهش، طی سال زراعی ۹۵-۹۴، غلظت کروم در خاک و همچنین میزان جذب و توزیع این فلز سنگین در اندام های مختلف گیاه در نه مزرعه گوجه فرنگی در غرب استان هرمزگان در ایران، در قالب بلوک های کامل تصادفی و در سه تکرار مورد بررسی قرار گرفت. همچنین دو شاخص مهم آلودگی یعنی فاکتور تجمع زیستی و فاکتور انتقال نیز برای این عنصر در تمام مزارع مورد بررسی، محاسبه گردید. تجزیه آماری داده ها با نرم افزار آماری SAS نشان داد که بیشترین انباشت کروم در ریشه ها و کمترین مقدار آن در میوه ها بود. در تمام خاک های مورد مطالعه، گیاه گوجه فرنگی توانایی قابل ملاحظه ای برای جذب فلز سنگین کروم از خاک نشان داد. مقدار کروم در میوه بالاتر از حد مجاز بود و بررسی وضعیت مکانی مزارع نشان داد، دلیل اصلی آن می تواند مجاورت این مزارع با جاده های پرتردد و تاسیسات صنعتی منطقه باشد. بنابراین، لازم است به منظور پیشگیری از تجمع کروم در خاک و گیاه، مزارع نزدیک جاده های شلوغ و مراکز صنعتی انتخاب نشوند. همچنین توصیه می شود به منظور جلوگیری از افزایش غلظت کروم در خاک، بقایای گیاهی بعد از برداشت از سطح مزارع جمع­آوری و به مکانی دورتر منتقل شود. 

کلیدواژه ها

سمیت, فاکتور انتقال, فاکتور تجمع زیستی, فلز سنگین

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.