جایگاه و اهمیت تاویل قرآن در شعر ناصرخسرو
- سال انتشار: 1394
- محل انتشار: فصلنامه زبان و ادبیات فارسی، دوره: 11، شماره: 4
- کد COI اختصاصی: JR_PERSI-11-4_004
- زبان مقاله: فارسی
- تعداد مشاهده: 289
نویسندگان
عضو هیات علمی گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد فردوس
استادیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تربت حیدریه
چکیده
مساله اعتقاد به وجود لایه ها و درجات قرآن کریم (ظاهر و باطن)، از مباحث بحث برانگیزی است که علمای اسلامی به آن توجه داشته اند. درک معانی و مفاهیم قرآن بر معیار ظاهر یا باطن نیز شرایط و ضوابط و روش های آن ازجمله مسائل متنازع فیه در حوزه اندیشه های اسلامی است. در میان فرق اسلامی، آنکه بیش ازهمه به وجود باطن قرآن و روش دستیابی به آن یعنی «تاویل» توجه و اهتمام داشته و بنیان فکری خویش را بر تاویل نهاده، اسماعیلیه است. ناصرخسرو قبادیانی مفسر و ایدئولوگ بزرگ اسماعیلیان و یکی از مبلغان رسمی این مذهب در خراسان است. بررسی آثار وی این مطلب را آشکار می سازد که در آثار منثورش چون وجه دین، جامع الحکمتین، خوان الاخوان و زادالمسافرین، تاویل گرایی گسترده ای را در پیش گرفته است. در دیوان بنابه اقتضای سخن شاعرانه و قابلیت نداشتن بیان مفاهیم فلسفی و کلامی بیش از آنکه به حقیقت تاویل و ماهیت آن و بررسی مصادیق آن بپردازد، از جایگاه و اهمیت آن سخن رانده است. دعوت به تاویل گرایی و پرهیز از ظاهرگرایی و تقلید، تعریف تاویل در مقام تشبیه و تمثیل که خاص کلام شاعرانه است، تبیین رابطه تنزیل و تاویل و مثال وممثول و به ویژه مسئولیت خاندان پیامبر(ص) در تاویل قرآن کریم، از مضامین سخن این شاعر است که این مقاله به بررسی آن ها پرداخته است. شماره ذیل هریک از شواهد شعری، مربوط به شماره صفحات دیوان ناصرخسرو به تصحیح مجتبی مینوی و مهدی محقق است.کلیدواژه ها
اسماعیلیه, تاویل و تنزیل, قرآن و ناصرخسرواطلاعات بیشتر در مورد COI
COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.
کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.