محمد ایرانمنش - استادیار گروه معماری، دانشکده هنر و معماری صبا، دانشگاه شهید باهنر، کرمان، ایران
نازلی حاجی امین شیرازی - کارشناسی ارشد، دانشکده هنر و معماری صبا، دانشگاه شهید باهنر، کرمان، ایران

هنر خوشنویسی در ایران دارای سابقه ای تاریخی و انواع بسیاری است و هم اکنون نیز انواع مختلف این هنر، به خصوص نستعلیق که برجسته ترین نوع خوشنویسی ایرانی است، علاقه مندانی را چه در سطح داخلی و چه در سطح بین المللی، به سمت خود جذب نموده است. هنرجویان و شیفتگان خوشنویسی، به مجموعه هایی جامع برای دستیابی به اطلاعات، آثار، لوازم و اساتید خوشنویسی نیاز دارند. مجموعه هایی که در آن ها، فضا متناسب با روح، تفکر و احساس این هنر و علاقه-مندان به آن باشد. اما امروزه، ارزش افزوده هنر خوشنویسی نستعلیق به عنوان منبع الهامی برای تولید آثار معماری متناسب با این هنر مورد غفلت واقع شده است و در غالب فضاهای عمومی مورد استفاده هنرجویان و هنرمندان این وادی در کشور ما، فقدان این رویه در طراحی دیده می شود. در اینجا این سوال مطرح می شود که چگونه می توان طراحی فضاهای معماری را با الهام از هنر خوشنویسی نستعلیق انجام داد. برای این منظور، ارتباط تطبیقی دو هنر خوشنویسی نستعلیق و معماری با هدف استفاده از اشتراکات آن ها برای خلق آثار معماری خاصی با طعم این هنر، مورد توجه قرار گرفته است. در این راستا، قواعد حاکم بر نستعلیق و معماری، به روش توصیفی- تحلیلی مورد استفاده قرار گرفته است. سپس با در نظر گرفتن نقاط اشتراک، واسطه ای بین دو هنر مذکور [که طبیعت می باشد]، با هدف نزدیک شدن به فرم و صورت کلی محیط حاصل از تطبیق دو هنر اختیار گردیده است. در نهایت، با در نظر گرفتن کلیت محیط تطبیقی طراحی به عنوان «یک طبیعت آبستره هندسی» و با در نظر گرفتن ملزومات معماری، ویژگی های خاص چنین محیطی به جهت بالا بردن کیفیت معماری و بهره بردن از این هنر ملی در راستای ارتقای فرهنگی فضاهای عمومی مرتبط با هنر خوشنویسی ارائه گردیده است.

معماری، خوشنویسی، نستعلیق، رابطه تطبیقی