بررسی تاثیر شیب جانبی در دبی نشت از کانال های خاکی با استفاده از مدل آزمایشگاهی و برنامه ریزی بیان ژن

نشت از کانال های خاکی، بخش عمده اتلاف آب در طرح های آبیاری را شامل می شود. در این پژوهش، تاثیر شیب جانبی در دبی نشت از کانال های خاکی با سطح مقطع ذوزنقه با مدل آزمایشگاهی و برنامه ریزی بیان ژن (GEP) بررسی شد. شیب جانبی کانال (z)، عمق آب (y) و ضریب هدایت هیدرولیکی خاک (k) به عنوان پارامترهای متغیر در نظر گرفته شد. برای این منظور آزمایش هایی بر روی مدل آزمایشگاهی کانال خاکی انجام گردید. نتایج حاصل از اندازه گیری دبی نشت در آزمایشگاه نشان داد که دبی نشت رابطه مستقیمی با شیب جانبی کانال ندارد. در کانال های خاکی کوچک و کم عرض با افزایش شیب جانبی ابتدا دبی نشت کاهش و سپس افزایش می یابد. با توجه به اینکه نشت دارای ویژگی های محلی منحصر به فرد است، مقطع ذوزنقه با شیب ?=z در محدوده ?/? >z> ?/? حداقل دبی نشت را دارد. همچنین مدل GEP عملکرد خوبی در شبیه سازی دبی نشت بر اساس همه پارامترها داشته است. معادله ای که با GEPحاصل شد، تابعی صریح و دقیق است که با کاربرد آن می توان تلفات نشت از کانال های خاکی را در شرایط مشابه محاسبه کرد.

کلیدواژه ها:

برنامه ریزی بیان ژن ، دبی نشت ، شیب جانبی ، کانال خاکی