علی رضا شعبانلو - استادیار زبان و ادبیات فارسی، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی

علم معانی به بررسی روشهای کاربرد موثر زبان می پردازد و بلاغیون می کوشند تا با استخراج اصول موثر سخن گفتن، فن سخنوری را به دیگران بیاموزند و رمز و راز سخن بلیغ را دریابند. بنای کتب بلاغی فارسی دری، بر ترجمه کتب بلاغی عربی با درج چند نمونه فارسی نهاده شده است و از دیر باز به نقل همان چند مثال مکرر و مستعمل گذشتگان اکتفا گردیده است که نشان از عدم درک و فهم درست مولفان از بلاغت است. در این مقاله کتاب «بلاغت ۱(معانی)» که کتاب درسی بزرگترین دانشگاه کشور، پیام نور، است؛ از لحاظ شکل و محتوا و روش و نظریه، نقد و ارزیابی گردید. از محاسن کتاب می توان به تدوین مباحث علم معانی بر اساس مقوله های دستور زبان فارسی اشاره کرد و از عیوب آن نیز می توان به تحمیل قواعد بلاغت زبان عربی بر زبان فارسی، عدم توجه به پویایی زبان، اختصاص علم معانی به زبان ادبی، نگاه صفر و یکی به بلاغت، عدم توجه به کلیت اثر و عدم توجه به وجه شنیداری و شفاهی زبان اشاره کرد.

بلاغت, معانی, زبان فارسی, بلاغت۱(معانی)