رویکرد مفهومی- نقشی در آموزش زبان فارسی به غیرفارسی زبانان

یادگیری نقش های زبانی و نحوه­ی اجرای آنها، از جمله اهداف مهم در تدریس زبان خارجی/دوم است. از آن جا که تاکنون پژوهش چندانی جهت شناسایی نقش ها و مفاهیم زبان فارسی صورت نگرفته است، ضرورت داشت که  پس از شناسایی صورت های بی نشان پنج نقش پرکاربرد زبانی در موقعیت های مختلف، از آنها در تدریس زبان فارسی به غیرفارسی زبانان استفاده نماییم. از این رو، پس از جمع آوری داده های لازم از مکالمات صورت گرفته بین فارسی زبانان و اجرای یک آزمون اعتبارسنجی با شرکت ۶۰ فارسی زبان (۳۰ زن و ۳۰ مرد)، صورت های بی نشان پنج نقش زبانی «احوال پرسی کردن»، «معرفی کردن»، «قبول کردن دعوت»، «مخالفت کردن» و «قول دادن» به دست آمد. از ترکیب موقعیت های مختلف، براساس سن، مرتبه­ی اجتماعی و میزان صمیمیت افراد درگیر در صورت های زبانی به دست آمده، شش درس زبان فارسی در قالب مکالمه تولید گردید. سپس از دانشجویان زن غیرایرانی دانشگاه علامه طباطبائی جهت گذراندن درس های تهیه شده در این پژوهش استفاده گردید. پس از انجام پیش آزمون و کسب اطمینان از همگن بودن دو گروه کنترل و آزمایش، دروس تولید شده طی سه جلسه­ی آموزشی، به گروه آزمایش تدریس شد. در پایان، به منظور آزمون فرضیه­های تحقیق، از آزمون های خی دو و فریدمن، و تحلیل کوواریانس تک متغیری (آنکوا) استفاده شد که نتایج به دست آمده حاکی از تاثیر مثبت برنامه­ی درسی مفهومی-نقشی در تدریس زبان فارسی به غیرفارسی زبانان است.

کلیدواژه ها:

نقش ها و مفاهیم زبانی ، صورت های بی نشان ، رویکرد مفهومی-نقشی