میثم زارع - دانشجوی کارشناسی ارشد، گروه علوم و مهندسی باغبانی، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه هرمزگان
علیرضا یاوری - استادیار، گروه علوم و مهندسی باغبانی، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه هرمزگان

مریم نخودی با نام علمی Teucrium polium L. یکی از گونه های دارویی ارزشمند تیره نعناع (Lamiaceae) میباشد که در مناطق مختلف ایران به صورت خودرو رویش دارد. در این تحقیق به منظور بررسی عملکرد اسانس جمعیتهای مختلف مریم نخودی در ایران، پیکره هوایی ۴۳ جمعیت طبیعی مریم نخودی در مرحله گلدهی از مناطق مختلف جمع آوری گردید. اطلاعات مربوط به محلهای جمع آوری هر رویشگاه ثبت شد. اسانس پیکره هوایی گیاه به روش تقطیر با آب (دستگاه کلونجر) براساس فارماکوپه بریتانیا با سه تکرار استخراج شدند. بازده اسانس در محدوده ۰/۱۲ تا ۰/۹۳ درصد (وزنی/وزنی) به دست آمد. نتایج این بررسی نشان داد که بیشترین میزان اسانس مربوط به رویشگاه بندر خمیر از استان هرمزگان با مقدار ۰/۹۳ درصد (وزنی/وزنی) و کمترین بازده اسانس از رویشگاه سروستان از استان فارس با عملکرد ۰/۱۲ درصد (وزنی/وزنی) حاصل شد. نتایج نشان داد گیاهان مریم نخودی منطقه بندر خمیر، در یک گستره ی مشخص و محدودی از شرایط محیطی اقدام به تولید حد بهینه ای از اسانس مینمایند که این رویشگاه طبیعی میتواند به عنوان منطقه ای مستعد برای حفاظت، اهلی سازی و اصلاح تیپ شیمیایی برتر برای این گونه در نظر گرفته شود.

ارتفاع، اسانس، رویشگاه طبیعی، مریم نخودی