زهرا فاریابی - دانشجوی کارشناسی ارشد بیماری شناسی گیاهی، گروه گیاهپزشکی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه ولیعصر (عج) رفسنجان
حسین علایی - دانشیار بیماری شناسی گیاهی، گروه گیاهپزشکی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه ولیعصر (عج) رفسنجان
اعظم زین الدینی ریسه - استادیار بیماری شناسی گیاهی، گروه گیاهپزشکی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه ولیعصر (عج) رفسنجان

نماتد ریشه گرهی با ایجاد اختلال در سیستم جذب آب و مواد غذایی ریشه، ضعف و کاهش رشد گیاه باعث خسارت زیادی به محصولات کشاورزی در دنیا میشود. کنترل نماتد با استفاده از عوامل بیوکنترل به تنهایی یا با تلفیق دیگر روشهای مدیریتی، میتواند یک گام موثر دررسیدن به کشاورزی پایدار و سالم باشد. در این پژوهش پتانسیل ترکیبات زیستی تریکودرما به صورت خاک کاربرد در کنترل نماتد ریشه گرهی روی دانهالهای پسته رقم بادامی ریز زرندی بررسی شد. از تیمارهای عصاره خام و سوسپانسیون اسپور تریکودرما، به همراه ترکیبات تجاریISR۲۰۰۰ و نماتدکش نماتوزین استفاده شد. آزمایش گلخانه ایبر اساس طرح کاملا تصادفی با ۶ تکرار انجام و پس از گذشت ۹۰ روز شاخص های بیماری زایی نماتد ارزیابی شد. نتایج نشان داد که شاخصهای بیماریزایی نماتدی، تعداد گال، تعداد کیسه تخم، تعداد لارو سن دوم و فاکتور تولیدمثل، در دانهالهای تیمار شده با عوامل بیوکنترل نسبت به شاهد تفاوت معنیدار داشت. تیمار سوسپانسیون اسپور همراه با عصاره Trichoderma harzianum (جدایه (T۱۲۷-۱۲ و نماتدکش نماتوزین، کمترین میزان آلودگی گال، به ترتیب برابر با ۲۴/۵۶ و ۲۹/۵۷ درصد داشتند و میزان آلودگی کیسه تخم، برابر با ۱۹/۱۰ و ۲۶/۸۸ درصد میباشد. همچنین تعداد لارو سن دوم در تیمار سوسپانسیون اسپور همراه با عصاره جدایه T۱۲۷-۱۲ و ترکیب تجاریISR۲۰۰۰ به ترتیب برابر با ۷۵/۱۶ و ۴۰/۴۷ درصد، در مقایسه با تیمار نماتد کاهش نشان دادند. از بین تیمارهای استفادهشده، سوسپانسیون اسپور همراه با عصاره، جدایه T۱۲۷-۱۲ با کاهش تکثیر نماتد به میزان ۶۲/۴۹ درصد بیشترین اثر کنترلی در بین تیمارها نشان داد.

پسته، تریکودرما، مهار زیستی، نماتد ریشه گرهی