زهرا کیانی - دانشجوی دکترای علوم باغبانی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، گرگان، ایران
کامبیز مشایخی - دانشیار گروه علوم باغبانی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، گرگان، ایران
سیدجواد موسوی زاده - استادیار گروه علوم باغبانی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، گرگان، ایران
خلیل زینلی نژاد - دانشیار گروه بیوتکنولوژی و اصلاح نباتات، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، گرگان، ایران

پیاز (Allium cepa L.) یکی از مه ترین سبزیهای خوراکی با خواص دارویی با ارزش برای سلامتی میباشد. ارقام تجاری پیاز بدلیل عملکرد بالا در بیشتر مناطق ایران کشت میشوند. با توجه به بومی بودن و اهمیت دارویی این محصول، لازم است صفات فیتوشیمیایی این ارقام در مقایسه با اکوتیپهای محلی بررسی شود. بذور ارقام تجاری و محلی در تاریخ ۲۶ شهریور ۱۳۹۹ برای بررسی فیتوشیمیایی کشت شدند. نتایج نشان داد که اکوتیپهای آذرشهر، کردستان، گرگان، بوشهر و سرزه بالاترین شاخص کلروفیل a، b را نسبت به رقمهای تجاری داشتند. ارقام محلی قرمز آذرشهر، سرکره و ملباسه بیشترین میزان آنتوسیانین برگ و سوخ پیاز را نسبت به سایر ارقام داشتند. آذر شهر، کردستان، گرگان، سرکره ، سرزه و کرمان دارای ظرفیت آنتی اکسیدانی برگ و سوخ بیشتری نسبت به ارقام تجاری سوبرانا، میرلا و ملباسه بودند. فنل سوخ در اکوتیپ آذرشهر بهطور معنیداری ( ۰.۰۱) بیشتر از سایر ارقام بود و اکوتیپهای محلی سرزه و سرکره دارای فنل برگ بیشتری نسبت به سایر ارقام بودند. محتوای فلاونوئید برگ و پیاز آذرشهر به طور قابل توجهی ( ۰.۰۱) بیشتر از سایر ارقام بود. ارقام تجاری اگرچه دارای بالاترین عملکرد رویشی بالا در اکثر کشتهای منطقه میباشند اما اکوتیپهای محلی دارای ارزش فیتوشیمیایی بیشتری است. اکوتیپهای محلی منابع ژنتیکی ارزشمندی هستند که باید برای بهبود صفات کیفی در برنامه های بهنژادی و اصلاحی آینده شناسایی و مورد استفاده قرار گیرند.

پیاز، ظرفیت آنتی اکسیدانی، فنل، فلاونویید