محمد حکیمی - دانشکده کشاورزی دانشگاه صنعتی شاهرو د
حمیدرضا اصغری - دانشکده کشاورزی دانشگاه صنعتی شاهرو د
مهدی رحیمی - دانشکده کشاورزی صنعتی شاهرود

کشاورزی فشرده با مصرف گسترده کودهای شیمیایی به ویژه نیتروژن، عملکرد بالای محصول را تضمین می کند ولی استفاده بیش از حد از کودهای شیمیایی باعث افزایش هزینه ها و آلودگی محیط زیست می شود. یکی از ارکان اصلی در کشاورزی پایدار استفاده از کودهای زیستی و آلی در بوم نظامهای زراعی با هدف حذف یا کاهش قابل ملاحظه در مصرف نهاده های شیمیایی است. بدین منظور برای ارزیابی تاثیر کودبارور ۱ (موجود در کود بیولوژیک با نام تجاری بارورا) به همراه کاربرد تلفیقی کمپوست مصرفی قارچ(SMC) و کود نیتروژنه بر خصوصیات زراعی گیاه نخود( Cicer dretinum)، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک کامل تصادفی در ۴ تکرار و ۴۸ تیمار در سال زراعی ۹۸-۱۳۹۷ در منطقه - می شهرستان فیروزه اجرا گردید. تیمارهای آزمایشی شامل کود بیولوژیک مورد استفاده در طرح کود بارورا که حاوی باکتریهای گونه ازتوباکتر وینلندی(Azotobacter vinelandii) سویه ۰۴ در دو سطح باکتری مصرف و عدم مصرف و کاربرد تلفیقی SMC و کود نیتروژنه شامل ۶ سطح (مصرف ۱۰۰ کیلوگرم کود اوره در هکتار، مصرف ۳ تن SMC در هکتار، مصرف تلفیقی ۵۰ کیلوگرم اوره +۱.۵ تن SMC در هکتار، مصرف ۲۰۰ کیلوگرم کود اوره در هکتار، مصرف ۶ تن SMC در هکتار، مصرف تلفیقی ۱۰۰ کیلوگرم اوره + ۳ تن SMC در هکتار) بودند. نتایج نشان داد که صفات تعداد دانه در شرایط استفاده از ۵ تن کمپوست و هر ۲ سطح کود بیولوژیک ازتوباکتر (مصرف- عدم مصرف)، تعداد شاخه اصلی در شرایط ۱۰۰ کیلوگرم اوره و ۶ تن کمپوست در شرایط عدم مصرف کود بیولوژیک ازتوباکتر معنیدار شد. تیمار کودی ۶ تن کمپوست قارچ در شرایط مصرف آزتوباکتر منجر به بیشترین عملکرد دانه (۱٫۹۶ تن در هکتار) شده است. به نظر می رسد استفاده از کمپوست قارچ و کود بیولوژیک ازتوباکتر میتواند به عنوان یک جایگزین مناسب برای کودهای شیمیایی در راستای کشاورزی پایدار مورد توجه قرار گیرد.

کود بیولوژیک، تعداد شاخه اصلی، تعداد دانه و عملکرد دانه