بررسی کیفیت ترکیبات سلولزی برخی اکوتیپ های استبرق (Calotropis procera Willd.) در جنوب ایران

در پژوهش حاضر کیفیت سلولز گیاه استبرق (Calotropis procera) در ۱۴ اکوتیپ (استان هرمزگان: فرودگاه، تازیان، ایسین، سورو، حاجی آباد، تنگ زاغ، گنج، آبماه، قطب آیاد، گنو، میناب، گهکم؛ استان فارس: قلاتویه و استان بوشهر) جهت بررسی پتانسیل های گیاه در رویشگاه طبیعی و بهره مندی از آن در برنامه های اصلاحی و اهلی سازی مورد ارزیابی قرار گرفت. نمونه ها در مرحله گلدهی در خرداد و تیرماه سال ۱۳۹۸ انتخاب و جمع آوری شدند. در این پژوهش، استخراج و جداسازی هولوسلولز و آلفاسلولز و نیز ابعاد الیاف از لحاظ طول و قطر الیاف، قطر حفره سلولی و ضخامت دیواره سلولی مورد بررسی قرار گرفت. از نظر کیفیت سلولز از بین ۱۴ اکوتیپ مورد مطالعه بیشترین میزان هولوسلولز و آلفاسلولز به ترتیب در اکوتیپ هرمزگان- آبماه ۵۹/۵۴ و اکوتیپ بوشهر-حیدریه ۱/۶۱ درصد بود. با بررسی مقایسه میانگین ابعاد الیاف نشان داده شد که بیشترین طول الیاف در اکوتیپ میناب (۸۱/۰ میلی متر) و تازیان (۷۸/۰ میلی متر) بود. همچنین بیشترین قطر الیاف، قطر حفره سلولی و ضخامت دیواره سلولی به ترتیب ۸۷/۳۴، ۵۸/۲۳ و ۶۴/۵ میکرون در اکوتیپ ایسین بود. به طورکلی نتایج نشان داد با توجه به مناسب بودن الیاف و درصد سلولز زیاد آن، این گونه می تواند جهت استفاده در صنایع، مورد بررسی جامع قرار گیرد. با توجه به اینکه کشور ما، از منابع چوبی کمی برخوردار می باشد و از طرف دیگر این گونه خودرو، در مناطق جنوبی خشک و با منابع آبی کم کشورمان از رشد مناسبی برخوردار می باشد، می تواند به عنوان یک منبع چوبی در صنایع سلولزی مورد بررسی کلی قرار گیرد و در صورت مناسب بودن، به صورت گسترده کشت شود.

کلیدواژه ها:

استبرق ، اکوتیپ ، هولوسلولز ، آلفاسلولز