مریم زارع جدی - Department of Environmental Health Engineering, School of Public Health, Tehran University of Medical Sciences, Tehran, Iran. Institute for Environmental Research (IER), Tehran University of Medical Sciences, Tehran, Iran.
نوشین راستکاری - Center for Air Pollution Research (CAPR), Institute for Environmental Research (IER), Tehran University of Medical Sciences, Tehran, Iran.
رضا احمدخانیها - Department of Human Ecology, School of Public Health, Tehran University of Medical Sciences, Tehran, Iran.
محمود علی محمدی - Department of Environmental Health Engineering, School of Public Health, Tehran University of Medical Sciences, Tehran, Iran.
مسعود یونسیان - Department of Environmental Health Engineering, School of Public Health, Tehran University of Medical Sciences, Tehran, Iran. Center for water qualities Research (CWQR), Institute for Environmental Research (IER), Tehran University of Medical Sciences, Te

زمینه و هدف: اخیرا، احتمال مواجهه با مواد شیمیایی موجود در جدار بطری های پلی اتیلن ترفتالات از طریق مصرف آب های بطری شده، نگرانی هایی را در مصرف کنندگان ایجاد کرده است. یک دسته از این ترکیبات استرهای فتالات نام دارند که برخی از آنها به عنوان ترکیب های سرطان زا (دی اتیل هگزیل فتالات) و مختل کننده های غدد درون ریز (دی اتیل هگزیل فتالات، دی بوتیل فتالات و بوتیل بنزیل فتالات) در انسان شناخته می شوند. هدف اصلی مطالعه، تعیین تاثیر زمان ماندگاری بر آزادسازی استرهای فتالات در آب های بطری شده از زمان تولید تا تاریخ انقضا به مدت یک سال است. روش بررسی: نمونه ها بعد خریداری در شرایط توصیه شده بر روی برچسب محصول در دمای اتاق و به دور از نور خورشید نگهداری گردیدند و سپس میزان آزادسازی استرهای فتالات در زمان های مورد نظر توسط میکرو استخراج با فاز جامد و کروماتوگرافی گازی با دتکتور جرمی اندازه گیری شد. در نهایت ارزیابی خطر مواجهه با ترکیبات مورد نظر برای کل جامعه و گروه های حساس (کودکان پیش از سن مدرسه و زنان باردار و شیرده) از طریق محاسبه میزان دریافت روزانه از طریق آب و محاسبه ضریب خطر و ریسک سرطان اضافی صورت گرفت. یافته ها: نتایج حاصل از این مطالعه نشان داد که زمان از پارامترهای تاثیر گذار بر افزایش میزان مهاجرت استرهای فتالات از جدار بطری ها به درون آب است. به طوری که با گذشت زمان غلظت هر سه ترکیب دی اتیل هگزیل فتالات، دی بوتیل فتالات و بوتیل بنزیل فتالات در آب افزایش می یابد و بعد از ۱۲ ماه نگهداری غلظت فتالات های مختل کننده غدد درون ریز نسبت به هفته اول تولید به ترتیب ۸۱۱/۸، ۲۵۴۵/۲ و۸۳۲ درصد بیشتر شده است. با این حال، در کل در تمامی زمان های مختلف نگهداری میزان دی اتیل هگزیل فتالات از حد مجاز تعیین شده توسط EPA (µg/L۶) تجاوز نکرده و تا رسیدن به این میزان نیز فاصله زیادی وجود داشت. ضریب خطر عوارض غیر سرطان زایی محاسبه شده ناشی از این مواجهه (در تمامی گروه های هدف در محدوده ۰/۰۰۵ الی µg/KgBW ۰/۰۲) به تنهایی از طریق مصرف آب های بطری شده در تمامی گروه ها کم و قابل چشم پوشی است (ضریب خطر<۱). علاوه براین، ریسک سرطان اضافی ناشی از حضور دی اتیل هگزیل فتالات در آب های بطری شده نیز ناچیز و قابل چشم پوشی است (۷-۱۰×۹/۹). نتیجه گیری: با توجه به نتایج بدست آمده به نظر می رسد که استفاده از آب های بطری شده به عنوان یک منبع مواجهه خطرزا با استرهای فتالات مطرح نبوده و استفاده از آنها از این نظر تهدیدی برای سلامت افراد جامعه محسوب نمی گردد.

Phthalate, Preschooler, Endocrine disruptors, women, risk assessment, ارزیابی خطر, استرهای فتالات, آب های بطری شده, کودکان پیش از سن مدرسه, زنان