محمدرضا شریف آزاده - ندازد
زهره جمشیدی

در طی دو دهه اخیر، اهمیت فناوری اطلاعات و ارتباطات ([۱]ICT) در ارتقای بهره­وری و رشد اقتصادی کشورها در قالب داده­های بین کشوری بیشتر مورد توجه قرار گرفته است. اغلب این مطالعات به تاثیرگذاری مثبت ICT بر رشد اقتصادی و  بهره­وری کل اقتصاد اذعان دارند. لذا با توجه به کارکردهای اقتصادی متعدد  ICT،  در این مطالعه هدف این است که با استفاده از روش پانل دیتا، ضمن بررسی نقش فن­آوری اطلاعات و ارتباطات (فاوا) بر تولید در کشورهای عضو منا[۲] در دوره زمانی ۲۰۰۹-۲۰۰۰، رابطه بلندمدت تولید و فناوری اطلاعات و ارتباطات در ایران نیز با استفاده از داده­های سری زمانی ۱۳۴۷-۱۳۸۶، آزمون همگرایی یوهانسون- یوسیلیوس و مفهوم بردارهای همگرایی مطالعه شود. علاوه بر این از طریق آزمون علیت گرنجر، وجود علیت بین فناوری اطلاعات و ارتباطات و تولید در کشورهای مدنظر و برای ایران نیز بررسی شده است. نتایج برآورد مدل برای کشورهای عضو منا نشان می­دهد که کلیه ضرایب تخمینی علامتهای مورد نظر را دارا بوده و از لحاظ آماری نیز معنادار می­باشند. در کشورهای نمونه عضو منا، کشش تولیدی مخارج فناوری اطلاعات و ارتباطات، سرمایه، نیروی کار و سرمایه انسانی به ترتیب ۰.۰۵۵۹ ، ۰.۲۷۴۷ ،۰.۴۶۷و۰.۱۵۳ برآورد گردیده است. همچنین در سطح معناداری ۵ درصد، علیت یک طرفه­ای از ICT به تولید برقرار است. نتایج برآورد مدل برای ایران نیز نشان می­دهد که  ضرایب مربوط به مخارج در فناوری اطلاعات و ارتباطات، سرمایه، نیروی کار و سرمایه انسانی در بلند مدت بترتیب ۰.۰۷۶۸۹ ،  ۰.۴۰۴۵، ۰.۱۶۴۶ و ۰.۱۴۲۸۸ بوده و همانند کشورهای عضو منا علیت یک طرفه­ای از  ICT به تولید برقرار است.

فناوری اطلاعات و ارتباطات, رشد اقتصادی, علیت گرنجر, پانل دیتا, کشورهای عضو منا