ابوالقاسم مهدوی - مدیر دانشکده اقتصاد دانشگاه تهران
مرضیه طاهری هنجنی - دانشگاه آزاد اسلامی
فاطمه شمس الاحرار - دانشکده اقتصاد، دانشگاه تهران

هدف این مقاله بررسیتاثیرآزادسازیتجاری بر رشد اقتصادی ۱۴ کشور خاورمیانهدر بازه زمانی ۲۰۱۲۱۹۹۰ با استفاده از مدل های پانل پویا (GMM)، حداقل مربعات معمولی کاملا اصلاحشده (FMOLS) و حداقل مربعات معمولی پویا (DOLS) است. نتایج این تحقیق بیانگر آن است که بین آزادسازی تجاری و رشد اقتصادی رابطه مثبت و معنی داری وجود دارد، به گونه­ای که آزادسازی تجاری، تاثیر مثبتی بر رشد اقتصادی این کشورها داشته است و محدودیت­های تجاری، رشد اقتصادی آن­ها را کند می­نماید. همچنین، طبق نتایج بدست آمده سرمایه، جمعیت فعال و سرمایه انسانی تاثیر مثبت و معنی داری بر رشد اقتصادی کشورها (متغیر وابسته) دارد. به عبارتی نقش آموزش در ارتقای بهره وری نیروی انسانی و تاثیر آن بر رشد اقتصادی بر اساس نتایج تحقیق غیر قابل انکار است. نتایج برآورد FMOLS وDOLSنیزموید نتایج  GMM بوده­اند وتنها تفاوت مابین نتایج ناشی از شدت اثرگذاری متغیرهای توضیحی بر متغیر وابسته بوده است. از اینرو با توجه به نتایج تحقیق به سیاست گذاران توصیه می گردد زمینه های لازم را برای گسترش همکاری های اقتصادی فراهم نموده و همچنین با بهبود فرایندها و تسهیل قوانین مربوط به صادرات و واردات (سیاست های بازرگانی)، امکان توسعه سطح مبادلات تجاری را  فراهم آورند.

آزادسازی تجاری, رشد اقتصادی, تشکیل سرمایه, جمعیت فعال, سطح آموزش عالی, مدل های رشد درونزا