تحلیل زنجیره ارزش گل محمدی در استان خراسان رضوی

  • سال انتشار: 1400
  • محل انتشار: فصلنامه اقتصاد و توسعه کشاورزی، دوره: 35، شماره: 3
  • کد COI اختصاصی: JR_JEAD-35-3_007
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 414
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

محمد مظهری

استادیار پژوهشی مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی خراسان رضوی

مریم رسول زاده

پژوهشگر سازمان جهاددانشگاهی خراسان رضوی

چکیده

پرداختن به بررسی وضعیت زنجیره ارزش محصولات کشاورزی، به بهبود وضعیت شبکه تولید و عرضه این محصولات کمک خواهد کرد. در این تحقیق گیاه دارویی گل محمدی در استان خراسان رضوی انتخاب شده است تا بتوان به رفع موانع و یا ایجاد حلقه­های جدید در زنجیره ارزش آن در راستای ایجاد اشتغال و کسب ارزش افزوده کمک نمود. داده­ها به صورت اسنادی و پیمایشی (پرسشنامه و مصاحبه) از هر کدام از بازیگران زنجیره (حلقه­های زنجیره) در سال ۱۳۹۷ گردآوری شده است. برای تحلیل زنجیره از روش SWOT و ماتریس QSPM استفاده شده است. تلاش جهت رسیدن به یک زنجیره مطلوب و ترسیم آن به کمک شناسایی حلقه­های مفقوده، از جمله نوآوری این تحقیق محسوب می­گردد. نتایج نشان داد که به سه حالت مختلف گل­محمدی از تولیدکننده به دست مصرف­کننده می­رسد،  لذا سه کانال برای زنجیره ارزش گل محمدی ترسیم شده است. کانال یک شامل ۶ حلقه: تامین­کننده، تولیدکننده، فرآوری­کننده کوچک مقیاس، واسطه، خرده فروش، مصرف­کننده است. کانال دو شامل ۶ حلقه: تامین­کننده، تولیدکننده، واسطه، فرآوری­کننده کوچک مقیاس، خرده­فروش، مصرف­کننده می­باشد و کانال سه نیز شامل ۵ حلقه: تامین­کننده، تولیدکننده، فرآوری کننده بزرگ مقیاس، صادرکننده (یا خرده فروش)، مصرف­کننده (داخلی و خارجی) است. بررسی حلقه­های مختلف زنجیره، نشان داد که حلقه های مفقوده در زنجیره ارزش گل محمدی شامل موارد ۱- ایجاد محصولات آرایشی و بهداشتی؛ ۲- تولید اسانس با برند ویژه: ۳- ایجاد بنگاه های فرآوری کننده در چهار شهرستان زاوه، کلات، خواف و گناباد؛ ۴- ایجاد کارگاه گل خشک کنی و ۵- استفاده از کشاورزی قراردادی در پنج شهرستان دارای تولید عمده است. راهکارهای سیاستی در این راستا شامل؛ ۱- توسعه فرآوری گل محمدی در استان در محل های مورد نیاز ۲-جذب بازارهای صادراتی و ۳- اجرای کشاورزی قراردادی، است که برای هر کدام اقداماتی پیشنهاد شده است.

کلیدواژه ها

استان خراسان رضوی, زنجیره ارزش, گل محمدی, ماتریس SWOT, ماتریس QSPM

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.