سعید حیدری کشل
غلامرضا بهروزی
میر لطیف موسوی
محمد جواد رسایی
جعفر سلیمیان
اکبر اکبری

مقدمه : با توجه به ویژگی های قطعات کوچک نوکلئوتید(الیگونوکلئوتیدهای تک زنجیره ای) از جمله توانائی آن ها در استفاده ابزاری برای تشخیص بعضی از مولکول های کلیدی تصمیم گرفته شد تا تجربیاتی در رابطه با به دست آوردن یک قطعه DNA که تمایل زیادی در اتصال به مولکول مورفین دارد، حاصل گردد. مواد، روش ها و یافته های پژوهش: برای این منظور ابتدا یک کتابخانه الیگونوکلئوتیدی که شامل دو توالی مشخص ۲۱ و ۱۹ نوکلئوتیدی در دو سر '۵ و '۳ یک توالی۴۰ نوکلئوتیدی در وسط که از نظر ترتیب اسیدنوکلئیک تصادفی بوده تهیه گردید، با توجه به این که چهار نوع اسیدنوکلئیک وجود دارد و توالی ۴۰ اسید نوکلئیک دارد حدود ۱۰۱۵ زنجیره DNA حاصل گردید که استخر الیگونوکلئوتیدی نام برده شد. پس از تکثیر توسط PCR در معرض مولکول هدف که مورفین بود و به یک بستر ثابت شده بود قرار گرفت و پس از شستشو با یک بافر و خروج زنجیره هائی که به مولکول هدف متصل نشده بودند توسط یک بافر دیگر که توانائی جدا کردن زنجیره های DNA را از مولکول هدف داشتند جدا گردید و این عمل تا ۱۵ مرتبه تکرار گردید. سپس در بار آخر از پرایمر هائی استفاده گردید که در انتهای ۵ آن یک مولکول فلورسین قرار گرفت و به وسیله تکنیک فلوسایتومتری کارائی زنجیره برای تشخیص مولکول هدف(مورفین) اثبات کنیم. بحث و نتیجه گیری: مولکول مورفین به واسطه اهمیت آن از نظر اجتماعی، اقتصادی برای دولتمندان کشور، هدفمند انتخاب گرید. در این راستا با استفاده از تجارب دیگر محققین سیستم جداسازی این قطعه نوکلئوتید(الیگونوکلئوتید) طراحی گردید و در نهایت به قطعاتی دست یافتیم که پس از تعیین توالی می توانیم به جای آنتی بادی های مونوکلونال که هم اکنون برای تشخیص مورفین در کیت های سریع به کار می روند استفاده گردد با این تجربه پا به عرصه علوم نانوبیوتکنولوژی می گذاریم که در امتداد آن به استفاده از الیگونوکلئوتیدها در درمان و هم چنین انتقال دارو به سلول های هدف و پیگیری تاثیر دارو بر سلول ها و در نهایت کمک به تصویر برداری خواهیم رسید.

aptamer, morphine, SELEX, آپتامر، مورفین، سلکس