بررسی نقش عوامل انگیزشی و خودهای شخصیتی در یادگیری زبان فارسی (مقاله علمی پژوهشی)

هدف این مقاله بررسی رابطه­ی بین خودهای ممکن شخصیتی و عوامل انگیزشی و نقش آن­ها در یادگیری زبان فارسی است. مقوله ی انگیزش و تاثیر آن بر یادگیری زبان یکی از مسائل حائز اهمیت در امر آموزش است. بررسی و شناسایی انواع انگیزش و عوامل انگیزشی می تواند گام موثری برای ارتقای کیفی آموزش زبان باشد. برای یادگیری اصولی و مطلوب هر زبان می بایست عناصر و متغیرهای تاثیرگذار بر این عرصه را شناسایی نمود. اساس این پژوهش بر مبنای نظریه ی نظام خودانگیزشی دورنیه استوار است. علاوه بر عناصر اصلی این نظام نقش چند خودممکن انگیزشی از جمله متغیر احساسی اضطراب و دو متغیر میزان صحبت کردن در کلاس و علاقه به صحبت کردن در کلاس بررسی شده است. بدین منظور پرسشنامه ای در چارچوب نظریه ی برگزیده، بین جامعه ای متشکل از ۱۴۶ فارسی­آموز سطح پیشرفته­ی مرکز آموزش زبان فارسی قزوین در دو ترم آموزشی سال ۹۸-۹۷ با ملیت های مختلف توزیع و برای تحلیل داده ها از نرم افزار اس پی اس اس نسخه ی ۱۸  استفاده شد. یافته های پژوهش گواه بر آن است که متغیر اضطراب با متغیرهای ترفیع محور، تجربیات یادگیری، خود آرمانی و تلاش فردی ارتباط مستقیم دارد، درحالی­که با متغیر­های پیشگیری محور، علاقه به صحبت کردن و میزان صحبت کردن در کلاس ارتباط معناداری ندارد. خود آرمانی نیز با متغیرهای پیشگیری محور و ترفیع محور ارتباط مستقیم دارد. متغیرهای پیشگیری و ترفیع محور تقریبا به میزان برابر موجب افزایش تلاش فردی زبان آموز می شوند. تحلیل­ها همچنین نشان می دهد که خود بایسته و تجربیات یادگیری به طور معنی داری در پیش­گویی میزان صحبت موثر هستند، اما متغیر خودآرمانی متغیر پیش­گوی معنی داری نیست. این زبان آموزان از صحبت کردن در کلاس مضطرب نمی­شوند، ضمن این­که میل درونی آن­ها به صحبت کردن بیشتر آن­ها را به فعالیت سوق می­دهد تا میزان صحبتشان در کلاس.

کلیدواژه ها:

یادگیری زبان دوم/ خارجی ، عوامل انگیزشی ، نظام خود انگیزشی زبان دوم ، خودهای ممکن ، فارسیآموزان غیر ایرانی