تحلیل کهن الگویی آرمان شهرگرایی و سیر الگوواره های ادبیات آرمان شهری در ادب کلاسیک ایران

  • سال انتشار: 1395
  • محل انتشار: پژوهشنامه نقد ادبی و بلاغت، دوره: 5، شماره: 1
  • کد COI اختصاصی: JR_JLCR-5-1_008
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 196
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

فرزاد قائمی

استادیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه فردوسی مشهد

چکیده

ادبیات آرمان شهری از حیث محتوا، دربرگیرنده آرزوی تحقق جهانی با شرایط بهتر و آرمانی (آرمان شهر) یا حاوی تصور جهانی مطلوب و در عین حال انتزاعی (ناکجا آباد) است. این نوع ادبی، بر مبنای انگیزه اصلی واحدی که نوستالژی و آرزوی بازگشت به خاستگاهی ازلی است، و با توجه به پارادایم های فکری شکل دهنده به آن ها، ساخت های مشخصی را شکل داده است. در خاستگاه شناسی و تحلیل کیفی نوع ادبیات آرمان شهری. احساس نوستالژی و وحشت از تبعید به دنیای خاکی (لغزیدن به سطح خودآگاهی) و تصویر کهن الگویی شهر آرمانی و بهشت زمینی، عوامل اصلی شکل دهنده به این نوع است. این شهر، ساختی کهن الگویی (مشابه پردیس آسمانی) در روایات اساطیری، ساختی فانتزی در روایات مذهبی و عامیانه، ساختی تمثیلی در ادبیات تعلیمی، ساختی رمزی در ادبیات عرفانی دارد. در این جستار، ضمن مرور و طبقه بندی الگویی این گونه ادبی، انواع آن در سه زمینه آرمان شهر اساطیری، آرمان شهر فلسفی، آرمان شهر روایی تعلیمی، و نمودهای هر کدام از این الگوواره ها در فرهنگ ایرانی و ادبیات کلاسیک فارسی بررسی شده است.

کلیدواژه ها

آرمانشهر , ادبیات آرمانشهری , آرمانشهرگرایی , شهر پردیسی , بهشت , کهن الگو , نقد کهن الگویی

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.