علیرضا امامی - استادیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه تهران
سید محمد صاحبی - استادیار پژوهشی فرهنگستان زبان و ادب فارسی

در این مقاله، پس از اشاره ای مقدماتی و اجمالی به مفهوم شالوده شکنی و طرح خلاصه ای از اندیشه های فلسفی، زبان شناسیک و ادبی دریدا، رهیافت شالوده شکنی با اشاره به خوانش او از دو متن ادبی غربی بررسی گردیده و در پایان، یکی از قصاید معروف خاقانی یعنی چکامه «در معارضه شیخ الشیوخ بغداد» براساس نظریه ها و رویکرد و رهیافت دریدا، شالوده شکنی گردیده است و نشان داده شده که خوانشی عمیق و شالوده شکن، باعث سردرگمی و حیرت خواننده در فهم موضوع و درک معنا و شناخت مخاطب شعر می شود. این خوانش با بررسی و تحلیل تضادها، واژه ها، طرز بیان، مضامین، روابط بینامتنی و برخی از صنایع ادبی، معنایی خلاف ظاهر یا حتی خلاف نیت مولف از شعر به دست داده است.

شالوده شکنی, خوانش متن, دریدا, خاقانی