بررسی تاثیر ویژگی های تغذیه ایی شیر و ماست بر تقاضای آنها در بین خانوارهای شهر تبریز: کاربرد مدل لاجیت ضرایب تصادفی

هدف از این پژوهش، بررسی تاثیر ویژگی­های تغذیه­ایی شیر و ماست اعم­از درصد چربی، پروتئین، اسید چرب و قند به همراه ویژگی­های جمعیت شناختی خانوارها بر تقاضای این محصولاها در بین خانوارهای شهر تبریز می­باشد. بدین منظور از الگوی لاجیت ضرایب تصادفی در قالب رهیافت BLP استفاده شد. یافته­های پژوهش حاکی از آن است که با افزایش میزان چربی و قند مصرفی شیر و ماست میانگین مطلوبیت افراد جامعه افزایش می­یابد، یعنی مصرف­کنندگان در انتخاب شیر و ماست، طعم و ذائقه را بر ملاحظه­های سلامتی ترجیح می­دهند. البته با افزایش سن، تحصیلات و درآمد خانوار میزان مطلوبیت کسب­شده از مصرف شیر پرچرب کمتر و وجود کودکان زیرشش سال در خانوار افزایش می­یابد. در خصوص محصول ماست نیز افزایش درآمد خانوار و تعداد کودکان زیرشش سال باعث می­شود خانوار از مصرف ماست با درصد چربی بالا رضایت بیشتری کسب نمایند ­که این میزان رضایت با افزایش سن سرپرست خانوار روند کاهشی پیدا می­کند. همچنین سطح تحصیلات، تعداد کودکان زیرشش سال و متغیرهای مشاهده نشده اعم از وجود بیماری خاص در خانواده یا رژیم­های خاص غذایی باعث افزایش مطلوبیت ناشی از درصد بالای پروتئین در ماست و متغیر سن و درآمد باعث کاهش مطلوبیت مصرف­کننده از ماست با درصد پروتئین بالا می­شود. به عبارت دیگر، افراد با سطح درآمد بالاتر ترجیح می­دهند ملاحظات سلامتی خود را در اولویت قرار دهند. در خصوص هر دو محصول، افزایش قیمت باعث کاهش متوسط مطلوبیت شده که با افزایش تعداد کودکان و در نظر گرفتن سایر عوامل مشاهده نشده، این کاهش مطلوبیت شدت بیشتری پیدا می کند. توصیه می­شود شرکت­های تولیدی با توجه به استانداردهای معاونت دارو و غذا وزارت بهداشت سعی و تلاش مضاعفی در خصوص بهبود سطح کمی و کیفی مواد مغذی یادشده داشته باشند تا بتوانند همراه با کیفیت خوب، تولیدهای متفاوت جدیدی به بازار عرضه نموده و پاسخگو سلیقه مصرف­کنندگان جامعه باشند.

کلیدواژه ها:

تقاضا ، شیر و ماست ، ویژگیهای تغذیه ای ، مدل لاجیت با ضرایب تصادفی ، روش BLP